Nieuws

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 15 december uitspraak gedaan in een aantal zaken over Soedanese vreemdelingen.
In de eerste uitspraak, ve21003404, gaat de Afdeling om. De staatssecretaris kan er niet langer op voorhand van uitgaan dat Malta zich aan de eisen van het EVRM houdt door te verwijzen naar het interstatelijk vertrouwensbeginsel. Zij zal moeten onderzoeken of een overdracht in strijd is met het EVRM. Gekeken moet worden naar actuele feiten en omstandigheden. Onderzoek moet gedaan worden naar detentieomstandigheden, opvangvoorzieningen en toegang tot rechtshulp voor vreemdelingen in Malta. De Afdeling overweegt in de uitspraak ook nog dat de rechtbank ten onrechte zelf in de zaak heeft voorzien.
De Afdeling heeft verder op 15 december in een drietal zaken, ve21003405, ve21003407 en ve21003408 uitspraak gedaan over het risico dat politiek actieve Soedanese vreemdelingen lopen bij terugkeer naar Soedan. De staatssecretaris moet opnieuw onderzoek doen naar het risico dat politiek actieve Soedanese vreemdelingen lopen bij terugkeer naar Soedan. Ook hier zal zij onderzoek moeten doen naar de actuele situatie. In dit geval op basis van het ambtsbericht  van maart 2021.

In het decembernummer van A&MR:
Verzwaarde inburgering (ve21003339)
Een nieuwe inburgeringswet moet vanaf komende januari de hevige kritiek op het huidige inburgeringsstelsel verminderen. Maar 'het momentum voor verbetering van het stelsel is niet benut’, analyseren Ellen Nissen en Tamar de Waal. De nieuwe wet schaft geen inburgeringsvereisten af – en er komen verplichtingen, eisen en sancties bij. Mede door de illusie dat inburgering een persoonlijk proces is waarin de vreemdeling een contract sluit met de overheid, zal er niet veel terechtkomen van het beloofde maatwerk. Volgens Nissen en De Waal verdoezelt het contract-denken het enorme machtsverschil tussen staat en inburgeraar en verhindert het pragmatische oplossingen.
Westers vernauwde blik (ve21003340)
Hoe beoordeel je de geloofwaardigheid van asielaanvragen waarin bekering tot een ander geloof of lhbti-motieven een rol spelen? Enkele jaren geleden paste de IND de manier van werken aan, om het gevaar van westerse vooroordelen bij die beoordeling te verminderen. Ralph Severijns en Paul Boekhoorn onderzochten hoe de veranderingen uitwerken in de praktijk. Er zijn wel voorwaarden geschapen voor 'een open benadering en een meer geobjectiveerde onderbouwing van de geloofwaardigheidsbeoordeling'. Maar die sluiten niet altijd stereotype overwegingen uit. Daarom bepleiten de onderzoekers onder andere kennisuitwisseling met deskundigen van buiten de IND.
Bewijs je minderjarigheid! (ve21003341)
Jaarlijks worden honderden asielzoekers die zeggen dat ze minderjarig zijn maar die geen documenten overleggen die dat bewijzen, aan nader onderzoek onderworpen. Bij twijfel neemt de IND meestal de eerdere leeftijdsregistratie in andere EU-lidstaten over. Myrthe Wijnkoop en Evelien Brouwer laten zien dat op deze manier de rechten van kinderen onvoldoende worden beschermd. Voor het overnemen van de leeftijdsregistratie bestaat geen wettelijke basis en de drempel voor tegenbewijs is vaak te hoog.
Niet terug naar Griekenland (ve21003343)
De Raad van State erkende onlangs, net als rechters in steeds meer EU-lidstaten, dat Griekse statushouders niet zomaar terug gestuurd kunnen worden. In Griekenland dreigen ze namelijk in mensonwaardige omstandigheden te belanden. Een nieuwe Griekse wet was voor de Raad blijkbaar doorslaggevend. Maar volgens @Anna Chatelion Counet en @Nadine Imminga leidt Griekse regelgeving tot indirecte discriminatie van statushouders. Daardoor blijven de gevolgen van deze uitspraak onzeker.
En verder:
* schreven Mark Klaassen en Gerrie Lodder weer de Kroniek gezinshereniging (ve21003342);
* beantwoordt Angelina van Kampen de vraag wanneer de staatssecretaris moet terugkomen op een eerder besluit waarin twijfel aan overgelegde documenten doorslaggevend was (ve21003344);
* bedenkt Esther Wolthuis hoe de EU in Loekasjenko's spiegel de eigen tekortkomingen kan zien (ve21003338);
* en staat Natalia Skowronek voor de muur van een klooster waarin zich de arbeidsmigranten bevinden die ze wil vragen naar de gevolgen van de coronamaatregelen (ve21003345).

In aflevering 15 van JV zijn zes noten opgenomen. Ten eerste een noot van Martijn Stronks waarin hij Abdi tegen Denemarken bespreekt. Het betreft de uitzetting van een strafrechtelijk veroordeelde man waarbij een permanent inreisverbod is opgelegd. De man is niet gewaarschuwd over het feit dat zijn verblijf in gevaar was, dit leverde in deze zaak een schending op met artikel 8 EVRM. Stronks evalueert welke argumenten hier zijn gebruikt en wat dit betekent voor de Nederlandse rechtspraktijk. Verder een noot van Martin Vegter en Sander Schuitemaker bij een uitspraak van de Afdeling over de band tussen grootouders en kleinkinderen. Zij gaan in op de beschermwaardigheid van de band tussen grootouders en kleinkinderen onder artikel 8 EVRM, de definitie en het belang van de hechtingsfase van een kind en de (in de uitspraak impliciete) toets aan het belang van het kind, meer specifiek de wijze waarop het belang van het kind dient te worden vastgesteld. Dan een noot van Karen Geertsema en Hannah Hübner over bewijslastverdeling in het asielrecht. Ze concluderen dat de Afdeling meer ruimte lijkt te bieden om bewijskracht aan getuigenverklaringen (inclusief de auditu-verklaringen) toe te kennen, daarmee wordt er een stap richting een inzichtelijkere bewijswaardering gezet. Een noot van Bram van Melle over boetes die zijn opgelegd in het kader van het pilotproject ‘Erkende Referenten’, waarbij hij laat zien welke situaties nu wel en niet tot matiging van een boete kunnen leiden. Vervolgens een noot van Marq Wijngaarden en Frederieke Dölle over mensenhandel en de gevolgen van de weggeamendeerde humanitaire clausule. Tot slot een noot van Lisardo Fernandez Ferreiro over de onderbouwing door de staatssecretaris van de hoogte van de leges bij een nationale procedure.

Vandaag is het novembernummer verschenen:
* De Haagse rechtbank haalde de praktijk van de Marechaussee om mensen méde op grond van hun etniciteit te selecteren, niet onderuit. Etniciteit – lees: huidskleur – zou namelijk een objectieve aanwijzing zijn voor iemands nationaliteit en daarmee van het recht om in Nederland te zijn. Carolus Grütters en Ashley Terlouw voeren de gronden aan waarop de rechter in hoger beroep dit vonnis kan vernietigen. Zo is niet bewezen dat dat ‘gerichte’ controleren effectief is, en etniciteit is geen indicatie voor nationaliteit en verblijfsrecht. (ve21003114)
* Als een ouder van een Nederlands kind niet een van de EU-nationaliteiten heeft, en als het kind zonder verzorging door die ouder de EU dreigt te moeten verlaten, dan moet die ouder  een verblijfsvergunning in Nederland krijgen. Dat besliste vier jaar geleden de hoogste EU-rechter, in het arrest ‘Chavez’. Tot op heden heeft die ouder echter nauwelijks uitzicht op permanénte vestiging in Nederland. Elles Besselsen en Mirjam den Besten zien veel afgesloten wegen maar zien ook mogelijkheden voor de staatssecretaris om deze ‘derdelander-ouders’ perspectief te bieden. (ve21003113)
* Kunnen stiefouders en (half-)broertjes en zusjes van het Nederlandse kind op grond van datzelfde Chavez-arrest ook verblijfsrechten krijgen in Nederland? Die vraag bespreken Nadia den Ouden en Esther Wolthuis. (ve21003119)
* In zijn column beschrijft promovendus Ruben Wissing hoe zinvolle kritische en emancipatorische benaderingen op de universiteit verdacht worden gemaakt, door er het label ‘woke’ op te plakken. ‘Dan horen velen het hondenfluitje “cancelcultuur”.’ (ve21003120)
* Een staat kan ondanks migratiedeals toch aansprakelijk zijn voor schendingen van sociaaleconomische rechten in het land waarmee de deal werd gesloten – dit onderzocht Annick Pijnenburg. (ve21003115)
* Bij beslissingen over bekeerlingen moet de overheid in het vervolg ook aandacht schenken aan de kennis en activiteiten van de vreemdeling, en aan verklaringen van bijvoorbeeld een kerk – noteert Marnix Visscher bij zijn analyse van een actuele rechterlijke uitspraak. (ve21003116)
* En Paul Minderhoud schreef over de afgelopen drie jaar weer de Kroniek sociale zekerheid en Vreemdelingen. (ve21003117)

In aflevering 14 van JV zijn drie noten opgenomen. Karin Zwaan schrijft over de verlening van uitstel van vertrek wegens ernstige medische problematiek en de mogelijke schending van art. 3 EVRM die hierbij komt kijken. In deze zaak gaat het met name over de toegankelijkheidstoets. Van de vreemdeling kan niet worden verwacht dat hij bij aankomst in Nigeria zelf in staat is zijn behandeling in gang te zetten. Hierbij speelt de veelheid aan klachten die niet op één locatie kunnen worden behandeld een grote rol. Willem Hutten bespreekt in het licht van een uitspraak van de Afdeling drie verschillende onderwerpen, namelijk de toepassing van het arrest Chavez op minderjarige derdelander broers en zussen van een minderjarige Unieburger, het recht om hoger beroep in te stellen bij de weigering van een faciliterend visum en de ruimte voor vreemdelingenrechters om zelf in een zaak te voorzien in het voordeel van de vreemdeling. Tot slot Mirjam van Riel, zij schrijft een kritische noot bij de uitspraak van VK Zwolle. Van Riel beargumenteert dat een vreemdeling dient te worden gehoord over de onrechtmatigheid van diens verblijf in relatie tot het voor hem nieuwe land van bestemming. Zij raadt aan om ter verduidelijking prejudiciële vragen te stellen aan het Hof.

Het kabinet heeft hiertoe besloten na signalen over misbruik van de regeling en misstanden in de werk- en leefomstandigheden van koks die naar Nederland komen. Er is voorzien in overgangsrecht waardoor de oude regeling van toepassing blijft op bepaalde gevallen en de eis in de Wav van voldoende wervingsinspanningen pas ingaat op 1 februari 2022.

In aflevering 13 van JV acht noten. Onder meer van B. Aarrass bij het EHRM arrest M.A. t. Denemarken over het vereiste van een wachttermijn bij een gezinsherenigingsaanvraag. Zeer interessant, want dit is voor het eerst dat het EHRM een uitspraak doet over dit onderwerp. Daar komt nog bij dat er sprake was van schending van art. 8 EVRM bij een toelatingsverzoek, ook dit komt niet veel voor. Verder een noot van Ellen Nissen en Kees Groenendijk bij het HvJEU arrest B – Udlændingenævnet. Dit is het derde arrest over verenigbaarheid van de restrictieve Deense wetgeving inzake gezinshereniging met de standstillbepalingen in het associatierecht EEG-Turkije. Marcelle Reneman gaat in op het HvJEU arrest XY. Uit dit arrest blijkt dat de eerdere uitleg van de wetgever en de Afdeling met betrekking tot overbodigheid van de aparte implementatie van de Unierechtelijke verwijtbaarheidstoets, onjuist is. Dit heeft grote gevolgen voor de Nederlandse praktijk, aldus de annotator. Nikki Vreede bespreekt ten slotte een Afdelingsuitspraak waarbij de vraag centraal staat of bij het achterwege blijven van medische behandeling een medische noodsituatie zal ontstaan omdat sprake is van dreigende suïcide. 

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 13 oktober 2021 prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie EU in een zaak van een Britse vrouw, die tussen 1993 en 2009 in Nederland heeft gewoond en is opgegroeid en die sinds 2009 in het Verenigd Koninkrijk studeert en werkt. Zij komt af en toe voor korte perioden naar Nederland. De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid is van mening dat de Britse haar duurzaam verblijfsrecht heeft verloren omdat zij langer dan twee jaar buiten Nederland heeft verbleven. De Afdeling wil van het Hof weten hoe art. 16 lid 4 Verblijfsrichtlijn moet worden uitgelegd. Kan ieder verblijf, hoe kortstondig ook, de periode van twee jaar afwezigheid doorbreken? En zo nee, welke aspecten spelen dan een rol om te bepalen of een Unieburger zijn centrum van belangen naar een andere lidstaat heeft verplaatst? De Afdeling wijst in haar uitspraak ook op een nog lopende vraag van een Oostenrijkse rechter over hetzelfde thema in het kader van de Langdurig ingezetenen Richtlijn en vermeldt dat het antwoord op deze vragen ook na Brexit van belang kan zijn voor de oplossing van het geschil.

In het septembernummer van A&MR wordt aandacht besteed aan uiteenlopende onderwerpen:
* Anna Chatelion Counet schrijft over knelpunten in de toepassing van de afwijzingsgrond 'veilig derde land' (ve21002806);
* Pieter van Reenen neemt in een peer reviewed artikel de onpartijdigheid van IND ambtenaren onder de loep. In de praktijk wordt landeninformatie eenzijdig samengesteld en gebruikt, wordt de objectiviteit van IND-werknemers te weinig ondersteund en gaat de rechter er te zeer vanuit dat de IND onpartijdig werkt (ve21002809);
* Veelke Derckx bespreekt het recht op medisch noodzakelijke zorg voor ongedocumenteerden (ve21002807);
* Ashley Terlouw wordt door Linus Hesselink geïnterviewd over haar afscheid als voorzitter van A&MR (ve21002810);
* Verder in dit nummer de najaarskroniek Toelatingsgronden asiel door Sadhia Rafi (ve21002812), een verslag van de dissertatie en promotie van Bahija Aarrass op 15 juni 2021 aan de VU Amsterdam (ve21002811), een Vraag&Antwoord van Stefanie Pijnenburg over het verschil tussen een verblijfsvergunning op grond van artikel 8 EVRM en een nareisvergunning (ve21002813), een column van Femke Vogelaar (ve21002814) en een redactioneel van Karen Geertsema (ve21002805).

In deze tweede EU Update van 2021 geeft Elisa Scroccaro, stagiaire bij de Commissie Meijers, een overzicht van wetgevende en niet-wetgevende voorstellen van de Europese Commissie in het tweede kwartaal van 2021.
Aan bod komen: de ontwikkelingen in de Raad, een voorlopig akkoord over Richtlijn 2009/50/EG, wijzigingen in de Eurodacverordening, de Schengenverordening, de controles aan de binnengrenzen, de herziening van de Schengen evaluatie en monitoringsmechanisme, de hervorming van de VIS, Frontex en het onderzoek naar haar rol in illegale pushbacks, de situatie bij de Oost-Europese grenzen en de situatie in Afghanistan.