Nieuws

In deze derde migratie-update van 2025 geeft Órlaith Higgins, stagiaire bij de Commissie Meijers, een overzicht van de recente ontwikkelingen op het gebied van migratie en asiel in de EU en de wetgevingsvoorstellen van de EU van augustus, september en oktober 2025. In deze update worden onder andere besproken: het Entry-Exit systeem; vrijwillige en gedwongen terugkeer naar Afghanistan; de top van de Europese Politieke Gemeenschap; en jurisprudentie van het HvJEU en het EHRM.

JV 2025 afl. 15 met 19 uitspraken en 5 noten is verschenen met noten van:
Lieneke Slingenberg bij een arrest van het Hof van Justitie EU  SA en RJ over de vraag wat de Unierechtelijke verplichtingen zijn voor lidstaten met betrekking tot de opvang van asielzoekers, wanneer de gewoonlijke beschikbare opvangcapaciteit tijdelijk is uitgeput, vanwege een onvoorzienbaar en onafwendbaar groot aantal derdelanders dat om tijdelijke of internationale bescherming verzoekt. Stephanie Rap bij drie Afdelingsuitspraken over hoe moet worden aangekeken tegen het recht van het kind om gehoord te worden, zoals vastgelegd in art 12 IVRK. De minister van Asiel en Migratie moet in asiel- en Dublinprocedures begeleide kinderen tussen de twaalf en vijftien jaar in de gelegenheid stellen om hun mening vrijelijk te uiten. Rosali Fitz bij uitspraak van de Afdeling waarin de minister zich wijzend op de wijziging van het Vreemdelingenbesluit zich op het standpunt stelt dat zij de discretionaire bevoegdheid niet meer bezit. De Afdeling maakt echter korte metten met deze redenering en geeft duidelijkheid over het gevolg van de wijziging van het Vreemdelingenbesluit inzake het bestaan van de discretionaire bevoegdheid van de minister. Marq Wijngaarden bij een Afdelingsuitspraak over een naturalisatiezaak waarbij een taakstrafverbod aan de orde is. De vraag is of de onderhavige uitspraak een al dan niet voorlopig eindpunt is van de inbreuk die het evenredigheidsbeginsel kan maken op de beleids- en beoordelingsruimte bij naturalisatie. Aniel Pahladsingh bij een uitspraak van VK Roermond waarin hij ingaat op twee aspecten, de bevriezingsmaatregel ten aanzien van de derdelander uit Oekraïne in relatie tot de terugkeerrichtlijn en de ambtshalve toetsing door de rechtbank aan het eerder vastgestelde terugkeerbesluit op grond van het Adrar arrest.
 

In het novembernummer dat vandaag verschijnt: 
LHBTIQ+-bewijs ve25001928 
Hoe een beslisambtenaar de geloofwaardigheid van de seksuele gerichtheid van een asielzoeker beoordeelt, is sterk afhankelijk van de ervaring, integriteit en de (on)bevooroordeelde blik van de ambtenaar. Hoe toetst de rechter die beoordeling, en wat is daarin veranderd sinds de Toeslagenaffaire? Eva Berger & Jo-Anne Nijland schetsen de bewijsrechtelijke moeilijkheden, de ontwikkelingen en de mogelijkheden. De rechter kan bijvoorbeeld als voorwaarde stellen dat een passend referentiekader wordt gebruikt. 
Ras of nationaliteit ve25001929 
Het College voor de Rechten van de Mens krijgt veel verzoeken om te oordelen over onderscheid op grond van ras of nationaliteit. Ashley Terlouw analyseert de oordelen van het College op deze gronden. Bij toeslagen, banken en woonwagens blijken hiermee relatief veel problemen voor te komen. 
Syrische kindhuwelijken ve25001930 
Sinds kort worden asielverzoeken van Syrische mannen afgewezen als zij in Syrië een huwelijk met een minderjarige hebben geconsummeerd. Esther van Eijk & Pouya Fard bepleiten een bredere kijk op deze gevallen en beschrijven het Syrische huwelijksrecht en -strafrecht. De rechtbank in Zwolle heeft als enige rechtbank geoordeeld dat de mening van de echtgenote over het huwelijk bij de beoordeling betrokken moet worden. Van Eijk en Fard vinden dat ook de belangen van de kinderen een rol moeten spelen. 
Achterstanden en verlengen ve25001935 
Nederland mag de termijn van zes maanden om op een asielverzoek te beslissen niet verlengen om bestaande achterstanden weg te werken, zo besliste het Europese Hof van Justitie. Volgens Viola Bex-Reimert &Taco Groenewegen betekent dit onder meer dat de mogelijkheden van vreemdelingen om een tijdig besluit af te dwingen, feitelijk negen maanden zijn opgeschort. 
En: 
* Pieter Boeles e.a. beschrijven in het In Memoriam over Wim Verberk zijn betekenis voor de advocatuur. Verberk heeft de vreemdelingenrechtelijke databank opgezet die iedereen tegenwoordig kent als Migratieweb); ve25001933 
* Sadhia Rafi brengt weer de (najaars-)kroniek toelatingsgronden asiel 2025/2; ve25001934 
* Shane van Galen bespreekt de vraag of gebrek aan voedsel, stromend water en onderdak een rol moeten spelen bij de beslissing over het asielverzoek; ve25001936 
* In het redactioneel constateert Tess Sanders dat de sociale advocatuur na 50 jaar in nood verkeert, al is er hoop nu universiteiten een groeiende belangstelling voor de sociale praktijk vertonen; ve25001927 
* en in de column noemt Eduard Nazarski drie gevaren van de voorgenomen terugkeerhub in Oeganda. Nummer één: het levensgrote risico van ernstige mensenrechtenschendingen. ve25001932

De Afdeling heeft in een overzichtsuitspraak van vandaag op een rij gezet hoe gemeenten moeten omgaan met verzoeken om iemands identiteitsgegevens te wijzigen in de basisregistratie personen. Deze ‘rectificatieverzoeken’ gaan vaak gepaard met bewijsproblemen, omdat burgers buitenlandse documenten aan hun verzoek ten grondslag leggen waarvan soms lastig is vast te stellen of de inhoud juist is. De Afdeling geeft voor deze beoordeling een nieuw kader. Dat bevat drie stappen, waarbij per stap is aangegeven wie wat moet bewijzen. Als eerste stap moet de aanvrager aannemelijk maken dat het document een zogenoemd brondocument is. Als sprake is van een brondocument, moet in de tweede stap worden beoordeeld of de gegevens die daarin staan ook juist zijn. In de derde stap moet aannemelijk zijn dat de gegevens in het document ook echt betrekking hebben op de aanvrager.

In aflevering 14 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 18 uitspraken en 7 noten gepubliceerd. Noot Muhyadin Mohamud en Marcelle Reneman bij het HvJEU arrest Darvate e.a. over vergunningen voor studie waarbij studenten kennelijk zo laat uitsluitsel over de aanvraag van hun verblijfsvergunning kregen dat zij een deel van het studiejaar misten. Het Hof oordeelt dat de bepalingen in de richtlijn niet vereisen dat de aanvrager toegang heeft tot een uitzonderlijke spoedprocedure in beroep. De annotatoren merken op dat dit probleem In Nederland niet, of in mindere mate speelt dan in België, rijst de vraag of de hier besproken uitspraak van het HvJ EU mogelijk relevant is voor andere typen zaken, zoals visumzaken? Noot Karen Geertsema en Karin Zwaan bij HvJEU arrest Alace en Canpelli waarin het Hof antwoord geeft op vier vragen: de mogelijkheden tot nationale aanwijzing van een veilig land van herkomst(1), de openbaarheid van de bronnen bij die aanwijzing (2) en de rechtsmiddelen daartegen (3). Vraag 4 gaat over de materiële voorwaarden voor de aanmerking van een land als veilig. De annotatoren bespreken de antwoorden op de vragen en de gevolgen voor het beleid in Nederland. Noot David Kuiper bij het arrest HvJEU Adrar over als je iemand opsluit om te gaan uitzetten je wel zeker moet zijn dat deze persoon bij terugkeer niet het risico loopt onmenselijk te worden behandeld. David bespreekt meteen ook de einduitspraak van VK Roermond die de vragen had gesteld aan het Hof. Noot Hermie de Voer bij een Tjebbes uitspraak van de ABRvS. Bijzonder omdat het maar sporadisch voorkomt dat iemand schriftelijk bewijs heeft van meer dan tien jaar geleden waaruit blijkt dat er rond het tijdstip van verlies van het Nederlanderschap concrete plannen waren om naar de EU te verhuizen om daar te gaan werken. Noot Ricky van Oers bij een Afdelingsuitspraak over een afwijzing naturalisatieverzoek, omdat uit onderzoek zou zijn gebleken dat appellant sympathisant is van meerdere terroristische groeperingen die een internationale gewelddadige jihad voeren. Omdat hij de democratische rechtsorde afwijst en daarmee niet als voldoende ingeburgerd kan worden beschouwd, voldoet hij niet aan de inburgeringsvoorwaarde van artikel 8 RWN. Noot Annette Schrauwen bij een Afdelingsuitspraak met nadere uitleg over het arrest FS. De Afdeling wijst erop dat het Hof al in FS aangaf dat de belangen van elk element moeten worden beoordeeld en tegen elkaar worden afgewogen aan de hand van alle concrete omstandigheden van het geval. Daarom kunnen de duidelijke regels voor de beoordeling of een verwijderingsbesluit is uitgewerkt waar de minister om vraagt maar in beperkte mate worden geformuleerd. Noot René de Groot bij een rechtbank uitspraak over het optierecht van art. 6 lid 1 onder p RWN, waarvan gebruik kan worden gemaakt door degenen die van rechtswege het Nederlanderschap hebben verloren terwijl op het moment van verlies “redelijkerwijs voorzienbaar was dat dit tot onevenredige gevolgen uit oogpunt van het Unierecht zou leiden.

In aflevering 13 van JV zijn 19 uitspraken en 6 noten gepubliceerd: Noot Stefan Kok bij het HvJEU arrest Kinsa waarin zij belangrijke uitgangspunten over de verhouding van het bestraffen van hulp bij illegale binnenkomst onder Unierecht en de rechten van asielzoekers en kinderen voor wie zij de zorg hebben geeft. Noot Mark Klaassen bij een Afdelingsuitspraak waarin wordt verduidelijkt hoe moet worden vastgesteld dat er sprake is van familieleven in de zin van art. 8 EVRM tussen volwassen gezinsleden. De Afdeling gebruikt het arrest Martinez Alvarado t. Nederland voor de interpretatie van verschillende aspecten van bijkomende elementen van afhankelijkheid. Klaassen plaatst de uitspraak in het raamwerk van de IND-Werkinstructie. Noot Sjoerd Thelosen bij een Afdelingsuitspraak waarin zij bepaalt wanneer het tijdsverloop van de beroepsprocedure asiel te lang wordt om de grensdetentie nog voort te laten duren. De termijn van dertien weken roept echter wel vragen op want die komt namelijk simpelweg niet voor in de bestaande regelgeving en de huidige Opvangrichtlijn zegt alleen dat het “zo kort mogelijk” moet. Noot Muhyadin Mohamud bij een Afdelingsuitspraak over een al dan niet verschoonbare studieachterstand van een student. Sinds 1 januari 2023 biedt de Afdeling rechtsbescherming in eerste aanleg aan studenten die opkomen tegen beslissingen van hun onderwijsinstelling. Deze taak is overgenomen van het opgeheven College van Beroep voor Hoger Onderwijs (CHBO). Noot Elles Besselsen bij een Afdelingsuitspraak dat het verrichten van meer dan marginale zorg- en/opvoedingstaken en de afhankelijkheidsverhouding zoals genoemd in beleid geen cumulatieve vereisten zijn voor het verkrijgen van een afgeleid verblijfsrecht o.g.v. art. 20 VWEU en verduidelijkt wanneer een weerlegbaar rechtsvermoeden van die afhankelijkheidsverhouding bestaat, in het licht van de arresten Chavez en XU en QP. Galina Cornelisse bij een uitspraak van VK Zwolle waarin deze nadrukkelijk afwijkt van de vaste lijn van de Afdeling. Die lijn, zoals uiteengezet in een overzichtsuitspraak uit 2020 komt er op neer dat “de staatssecretaris bij de meeste zware gronden kan volstaan met een toelichting die laat zien dat deze gronden zich feitelijk voordoen.

In het septembernummer dat vandaag verschijnt:
1 + 1 is niet altijd 2 ve25001686
Een werkgever van een kennismigrant die niet aan de wettelijke salarisnorm voldoet, kan een boete krijgen als hij de IND hierover niet informeert. En de Arbeidsinspectie kan een werkgever beboeten als die niet voldoet aan de voorwaarden (zoals die salarisnorm) van de werkvergunningsplicht. Janneke Boogaard betoogt dat door de feitelijke samenhang tussen deze overtredingen de totale boetehoogte moet worden getoetst op evenredigheid.
Stel de chatbot betere vragen ve25001700
Zijn AI-chatbots zoals ChatGPT, Claude, Gemini en LeChat vooral speelgoed en juridisch onbetrouwbaar? Jurjen Boorsma laat zien dat kunstmatige intelligentie kan werken als juridische ‘brainstormhulp en snelsamenvatter’. Hij beschrijft wat de chatbots wel en niet kunnen en waarom het vaak misgaat. En hij geeft tips om betere juridische vragen te stellen.
Galina Cornelisse ve25001687
In gesprek met Tess Sanders spreekt de nieuwe hoogleraar Courts and Transnational Justice (VU Amsterdam) over grensoverschrijdende onrechtvaardigheid en het beperkte natio-territorialiteits-denken. ‘Bij een enorme nadruk op de rechten van vluchtelingen dreigen we het grotere plaatje van de mondiale ongelijkheid uit het oog te verliezen.’ Cornelisse constateert ook dat veel advocaten ‘gewend zijn om op het EVRM te gaan zitten’ terwijl je het Unierecht in samenhang daarmee kunt gebruiken ‘tegen hardvochtig beleid en bestuursrechtelijk denken van de Nederlandse rechter’.
Opvangplicht ve25001682
Moet aan een vreemdeling zonder rechtmatig verblijf enige vorm van opvang worden geboden? Carolus Grütters geeft een uitgebreide 
beschrijving van het opvangbeleid van de afgelopen decennia en een analyse van nationale regelgeving, het Unierecht en verdragen van de Raad van Europa. Hij concludeert dat er een Europeesrechtelijke verplichting bestaat om minimale maar onvoorwaardelijke opvang te bieden aan illegaal verblijvende derdelanders die door de Nederlandse autoriteiten niet worden uitgezet.
Hoe stel je staatloosheid vast ve25001685
Twee jaar na de inwerkingtreding van de Wet vaststelling staatloosheid schetst René de Groot de eerste ervaringen. Hij beschrijft de procedures, analyseert enkele rechtbankuitspraken en kijkt naar de verhouding met de asielprocedure, de buitenschuldprocedure en de naturalisatieprocedure. Volgens De Groot kan de wetgever nog wel wat verbeteren en moeten uitvoeringsregelingen regelmatig worden aangepast.
En:
* Ime Koster en Angelina van Kampen concluderen dat het Europese Hof van Justitie een langlopende discussie heeft beslecht: 
facultatieve tijdelijke bescherming (van Oekraïners) mag eerder worden beëindigd dan verplichte tijdelijke bescherming; ve25001702
* In het redactioneel kan Younes Moussaoui alleen maar hopen dat bij volgende wetsvoorstellen over migratie het wetgevingstraject 
minder rommelig verloopt dan dat over strafbaarstelling van niet-rechtmatig verblijf; ve25001701 
* Chretienne Peeters en Sharmante Bizabashaka beantwoorden de vraag welke verblijfsvergunning een in Nederland geboren kind 
kan krijgen dat onder toezicht is gesteld en uit huis is geplaatst; ve25001705
* Na decennia te hebben gewerkt als rechter rekent Liesbeth Steendijk erop dat creatieve en standvastige rechters de rechtsbescherming 
in asielzaken op niveau zullen houden. ve25001683
 

In deze editie: 
- Kantonrechter Rb Den Haag: Staat moet Afghaanse ambassadebewakers overbrengen wegens zorgplicht als inlener 
- Rb Groningen 8 augustus 2025: integrale geloofwaardigheidsbeoordeling asielverzoek noodzakelijk 
- Signaleringen jurisprudentie 
- Nieuw ambtsbericht Libië 
- Nieuw rapport UK Home Office over Afghanistan 
- Signaleringen landeninformatie

In aflevering 12 van JV zijn 11 uitspraken en 2 noten gepubliceerd: Noot Evelien Brouwer bij een uitspraak van de VK ‘s-Hertogenbosch over de vraag of beroep open staat tegen een weigering om een verzoek voor een faciliterend visum voor verblijf bij Nederlandse kind(eren) (op basis van een Chavez-Vilchez-verblijfsrecht) in behandeling te nemen. Hier liggen twee bredere vragen aan ten grondslag: 1. is hier de Visumcode van toepassing en 2. gaat het om een besluit in de zin van art. 1:3 Awb? De rechtbank komt tot de conclusie omdat een verblijf van meer dan 90 dagen is beoogd niet de Visumcode maar de Awb van toepassing is. Noot Jarik ten Cate bij een uitspraak van de VK Groningen de rechtmatigheid van het besluit tot afwijzing van een visum kort verblijf omdat het gebruik van het algoritme ‘Informatie Ondersteund Beslissen’ (IOB) daarin niet is vermeld en toegelicht. Hij gaat daarbij in op de werking van dit algoritme en of de kritische houding van de rechtbank, gelet op de lopende discussie over mogelijke discriminatie op grond van ras of etniciteit, terecht is.

Gisteren bereikte ons het droevige bericht dat onze oud-collega Wim Verberk vrijdag 22 augustus 2025 op 76-jarige leeftijd is overleden. Wim, zoals bij velen bij u bekend, was de grondlegger van Migratieweb en heeft daar vele jaren zijn hart en ziel in gestoken. Wij leven mee met familie en vrienden.

Wim is begraven op Natuurbegraafplaats Koningsakker te Arnhem, 
Correspondentieadres:
Johan Uitvaartzorg
Bouwmeesterstraat 38
6821 GT Arnhem
t.a.v. de familie van wijlen Wim Verberk 
Als u een condoleance stuurt laat dan alstublieft weten wat Wim voor u heeft betekend.