Nieuws

In de tweede aflevering van A&MR van dit jaar gaat het over onder andere de 'meer dan normale emotionele banden'. Dora Brouwer en Hana van Ooijen onderzochten wat deze toets in de Nederlandse praktijk betekent en of dit klopt met de jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Er is wel wat aan te merken op het Nederlandse herenigingsbeleid, zo blijkt. Verder staan André Verburg en Thomas Weber stil bij het frequentere overleg van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State met de betrokken ketenpartners. Zij gaan in op het streven van de Afdeling naar meer openheid over de rechtspraak in vreemdelingenzaken, ook in zaken die met verkorte motivering worden afgedaan. Ook bespreekt Willem Hutten recente beslissingen van het Hof van Justitie van de EU inzake openbare orde. Hij betreurt dat het Hof het strikte criterium van een 'werkelijke actuele en voldoende ernstige bedreiging voor een fundamenteel belang voor de samenleving' niet meer hanteert en meer over laat aan de nationale rechter, omdat hiermee de rechtsbescherming voor strafrechtelijk veroordeelde migranten wordt beperkt. In rubriek Vraag & Antwoord gaan Laurence Verkooyen en Lianne Hooijmans in op de positie van Rohingya. Columnist Qader Shafiq sluit af met een column over het vertrouwensbeginsel. 

De Grote kamer van het EHRM heeft op 13 februari 2020 uitspraak gedaan in de zaak N.D. en N.T. - Spanje. De zaak ging over een Malinese en een Ivoriaanse asielzoeker die zich op 13 augustus 2014 samen met honderden anderen illegaal toegang hebben verschaft tot het Spaanse grondgebied door via Melilla aan de Noord-Afrikaanse kust over de hekken te klimmen. Zij werden daarna meteen teruggestuurd naar Marokko zonder individuele uitzettingsbesluiten. Anders dan het Hof eerder deed op 3 oktober 2017 (ve17002064) oordeelde de Grote kamer dat dit niet in strijd was met art. 13 EVRM en art. 4 Aanvullend Protocol nr. 4 (AP). 
De Grote kamer overweegt hierbij dat klagers zichzelf op 13 augustus 2014 in gevaar hebben gebracht door deel te nemen aan een bestorming van de hekken op de grens van Melilla. Door gebruik te maken van een grote groep en geweld te gebruiken maakten zij geen gebruik van de legale procedures om rechtmatig toegang te verkrijgen tot Spaans grondgebied in overeenstemming met de Schengengrenscode. In overeenstemming met Hofjurisprudentie kan het gebrek aan een individuele uitzettingsbeslissing dientengevolge toegeschreven worden aan het feit dat klagers geen officiële bestaande toegangsprocedure hebben gebruikt. Derhalve is geen sprake van een schending van art. 4 AP. Het ontbreken van een rechtsmiddel m.b.t. de uitzetting van klagers vormt op zichzelf geen schending van art. 13 EVRM. 

De Afdeling bestuursrechtspraak komt in haar einduitspraak in de zaken van Tjebbes e.a. tot de conclusie dat de minister van Buitenlandse Zaken, in afwachting van een wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap, op basis van art. 20 VWEU het evenredigheidsbeginsel moet toepassen om te beoordelen wat de concrete gevolgen zijn als iemand de Nederlandse nationaliteit verliest, en daarmee ook het EU-burgerschap. Daarbij kan hij zich beperken tot het moment waarop iemand tien jaar niet meer in Nederland of de EU woont. Hij hoeft dus geen rekening te houden met eventuele gevolgen die zich daarna nog voordoen. Verder gaat het om concrete of voorzienbare gevolgen van het verlies ‘uit het oogpunt van het EU-recht’. Met andere argumenten, zoals de band die iemand stelt te hebben met Nederland of de Nederlandse taal hoeft hij geen rekening te houden. De minister moet binnen vier maanden dit voor Tjebbes en vijf anderen onderzoeken. Blijken de gevolgen onevenredig te zijn dan moeten zij met terugwerkende kracht weer Nederlander kunnen worden.

In aflevering 2 zijn de volgende noten verschenen. Een noot van Kees Groenendijk bij het HvJEU arrest Belgische Staat over de vrijheid van lidstaten om zonder onderzoek een verblijfsvergunning voor gezinshereniging te verlenen en in punt 8 van de noot gaat hij in op het arrest T.B. over grenzen aan verlenen nareis vergunning op grond van de Gezinsherenigingsrichtlijn. Een noot van Viola Bex-Reimert bij twee Afdelingsuitspraken over het recht van een vreemdeling om in hoger beroep een zitting bij te wonen. Tot slot een noot van Helen Oosterom-Staples bij een Afdelingsuitspraak over of de regeling dat de vreemdeling aan het einde van het zoekjaar een arbeidsplaats heeft zodat hij zelfstandig en duurzaam over voldoende middelen van bestaan kan beschikken, verenigbaar is met de standstill-verplichting van Besluit nr. 1/80.

Dit staat in een Kamerbrief van 4 februari 2020, in reactie op een door de Kamer aangenomen motie van de leden Paternotte en Heerma. Volgens het kabinet biedt het nieuwe inburgeringsstelsel gelet op de jurisprudentie van het HvJEU voldoende basis om de inburgeringsplicht opnieuw in te voeren. Dat zal naar verwachting gebeuren op 1 januari 2021. Het herinvoeren van de inburgeringsplicht voor Turkse nieuwkomers betekent tevens dat zij het “basisexamen inburgering in het buitenland” moeten behalen. Ook zal de inburgeringsplicht doorwerken in de voorwaarden voor het verkrijgen van een sterker verblijfsrecht. 

Het VK is met een deal op 31 januari 2020 uit de EU gestapt. Circa 45.000 Britten in Nederland ontvangen van de IND een informatiebrief over hun situatie, die in de overgangsperiode t/m 31 december 2020 ongewijzigd blijft. Pas na de overgangsperiode is een verblijfsdocument nodig om in Nederland te blijven wonen. Britten hoeven hiervoor zelf geen actie te ondernemen, de IND gaat ze persoonlijk per brief uitnodigen om een aanvraag te doen. Britten met een permanent EU-verblijfsdocument (duurzaam verblijf) worden uitgenodigd om dit in te wisselen voor een vervangend verblijfsdocument.

Na haar uitspraak in april 2019 (JV 2019/115 nt E.T.P. Scheers, ve19000965) met uitleg over de toepassing van art. 91 lid 2 Vw 2000 en twee bijeenkomsten met advocaten, rechters, IND en wetenschappers is de ABRvS per 1 januari 2020 begonnen met een nieuwe transparantere werkwijze. Zij zal vaker uitspraken gaan doen met een beknopte motivering. Het gaat dan om zaken waarbij er iets schort aan de uitspraak van de rechtbank, ook al leidt dat niet steeds tot vernietiging van die uitspraak. Ten tweede zal zij, als dat kan, met korte standaardzinnen motiveren waarom zij een uitspraak met toepassing van art 91 lid 2 Vw 2000 afdoet. Die toelichtende zinnen volgen op de bestaande standaardoverweging. Zie ve20000131, ve20000134, ve20000144 en ve20000154 voor voorbeelden waarin de Afdeling bestuursrechtspraak gebruikmaakt van zo’n nadere toelichtende zin.
De ABRvS zal ook in 2020 weer van gedachten gaan wisselen met advocaten, rechters, de IND en wetenschappers over de vreemdelingenrechtspraak. Te denken valt bijvoorbeeld aan bijeenkomsten over belangrijke ontwikkelingen op het gebied van het vreemdelingenrecht. Zie verder Persbericht ABRvS.

In de eerste aflevering van 2020 meteen acht noten waaronder o.m. de prijswinnende noot van Anna Cleuters bij een Afdelingsuitspraak over gezinshereniging biologische vader bij kind welke niet uit een reëel huwelijk of een niet-huwelijkse relatie geboren is. Karin de Vries heeft een noot geschreven bij een Afdelingsuitspraak in een zaak waarin een verzoek om kwijtschelding lening voor inburgering werd afgewezen om dat de persoon geen (gezinslid van een) asielstatushouder is. Een beroep op het discriminatie verbod in art. 1 Twaalfde Protocol EVRM werd door de Afdeling gehonoreerd, maar op de discriminatoire regelgeving in het Besluit inburgering gaat de Afdeling niet in. Verder een noot van Tesseltje de Lange bij een Afdelingsuitspraak over de Langdurig ingezetenen richtlijn en het recht op mobiliteit de Single permit richtlijn oproep voor wijziging Vb teneinde mobiele langdurig ingezetenen hun rechtspositie in Nederland te verbeteren en vooral kenbaarder te laten zijn. En een noot van René de Groot bij een uitspraak van de Rechtbank Den Haag in een vaststellingsprocedure Nederlandse nationaliteit waarin zij zich niet bevoegd achten te toetsen aan het arrest Tjebbes.

De eerste A&MR van 2020 is verschenen, met daarin onder andere de Kroniek Gezinshereniging van Mark Klaassen en Gerrie Lodder en een bespreking van de Afdelingsuitspraken over Dublinoverdrachten naar Griekenland van 23 oktober 2019 door Ashley Terlouw en Frédérique Jurgens. Ralph Severijns schreef een proefschrift over de manier waarop IND-medewerkers omgaan met de onzekerheid over de juiste interpretatie van de feiten in de asielprocedure. Karen Geertsema doet verslag van de promotie, inclusief de vraag of de mogelijke verschillende uitkomsten juridisch zouden moten worden aangemerkt als willekeur. Hemme Battjes en Leo Lucassen bespreken het NJV-preadvies 'Territorialiteit en vluchtelingenrecht' van Ashley Terlouw en Tineke Strik. Verder doet Linus Hesselink verslag van de voorstelling Refugee on Trial. Asieljuristen speelden tijdens deze voorstelling een rechtbank procedure na, waarbij het lot van een Afghaanse tolk centraal stond. Deze aflevering wordt afgesloten door een column van Rodaan Al Galidi. 

In de laatste aflevering van het jaar zijn twaalf uitspraken verschenen en zeven doorwrochte noten voor onder de kerstboom. Twee noten van Kees Groenendijk bij HvJEU arresten over middelen van bestaan, een noot van Evelien Brouwer bij HvJEU A. e.a. over het afnemen van biometrische gegevens bewaard in centraal bestand en de stand-stillbepaling. Een noot van Lieneke Slingenberg bij het Grote kamer arrest Haqbin van het HvJEU over evenredigheid sancties amv in opvangcentra. Een noot van Johan ten Berg bij een Afdelingsuitspraak over beëindiging bemiddelingsverzoek DT&V wat een niet op rechtsgevolg gerichte en geen feitelijke handeling is. Een noot van Maykel Bouma bij een Afdelingsuitspraak over toepassing Gnandi bij bewaring en rechtmatig verblijf tot op vovo is beslist. En last but not least een noot van Pieter Boeles bij een Rechtbank uitspraak over interpretatie ‘afwezigheid’ bij intrekking duurzaam verblijfsrecht.