Nieuws

In aflevering 14 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 18 uitspraken en 7 noten gepubliceerd. Noot Muhyadin Mohamud en Marcelle Reneman bij het HvJEU arrest Darvate e.a. over vergunningen voor studie waarbij studenten kennelijk zo laat uitsluitsel over de aanvraag van hun verblijfsvergunning kregen dat zij een deel van het studiejaar misten. Het Hof oordeelt dat de bepalingen in de richtlijn niet vereisen dat de aanvrager toegang heeft tot een uitzonderlijke spoedprocedure in beroep. De annotatoren merken op dat dit probleem In Nederland niet, of in mindere mate speelt dan in België, rijst de vraag of de hier besproken uitspraak van het HvJ EU mogelijk relevant is voor andere typen zaken, zoals visumzaken? Noot Karen Geertsema en Karin Zwaan bij HvJEU arrest Alace en Canpelli waarin het Hof antwoord geeft op vier vragen: de mogelijkheden tot nationale aanwijzing van een veilig land van herkomst(1), de openbaarheid van de bronnen bij die aanwijzing (2) en de rechtsmiddelen daartegen (3). Vraag 4 gaat over de materiële voorwaarden voor de aanmerking van een land als veilig. De annotatoren bespreken de antwoorden op de vragen en de gevolgen voor het beleid in Nederland. Noot David Kuiper bij het arrest HvJEU Adrar over als je iemand opsluit om te gaan uitzetten je wel zeker moet zijn dat deze persoon bij terugkeer niet het risico loopt onmenselijk te worden behandeld. David bespreekt meteen ook de einduitspraak van VK Roermond die de vragen had gesteld aan het Hof. Noot Hermie de Voer bij een Tjebbes uitspraak van de ABRvS. Bijzonder omdat het maar sporadisch voorkomt dat iemand schriftelijk bewijs heeft van meer dan tien jaar geleden waaruit blijkt dat er rond het tijdstip van verlies van het Nederlanderschap concrete plannen waren om naar de EU te verhuizen om daar te gaan werken. Noot Ricky van Oers bij een Afdelingsuitspraak over een afwijzing naturalisatieverzoek, omdat uit onderzoek zou zijn gebleken dat appellant sympathisant is van meerdere terroristische groeperingen die een internationale gewelddadige jihad voeren. Omdat hij de democratische rechtsorde afwijst en daarmee niet als voldoende ingeburgerd kan worden beschouwd, voldoet hij niet aan de inburgeringsvoorwaarde van artikel 8 RWN. Noot Annette Schrauwen bij een Afdelingsuitspraak met nadere uitleg over het arrest FS. De Afdeling wijst erop dat het Hof al in FS aangaf dat de belangen van elk element moeten worden beoordeeld en tegen elkaar worden afgewogen aan de hand van alle concrete omstandigheden van het geval. Daarom kunnen de duidelijke regels voor de beoordeling of een verwijderingsbesluit is uitgewerkt waar de minister om vraagt maar in beperkte mate worden geformuleerd. Noot René de Groot bij een rechtbank uitspraak over het optierecht van art. 6 lid 1 onder p RWN, waarvan gebruik kan worden gemaakt door degenen die van rechtswege het Nederlanderschap hebben verloren terwijl op het moment van verlies “redelijkerwijs voorzienbaar was dat dit tot onevenredige gevolgen uit oogpunt van het Unierecht zou leiden.

In aflevering 13 van JV zijn 19 uitspraken en 6 noten gepubliceerd: Noot Stefan Kok bij het HvJEU arrest Kinsa waarin zij belangrijke uitgangspunten over de verhouding van het bestraffen van hulp bij illegale binnenkomst onder Unierecht en de rechten van asielzoekers en kinderen voor wie zij de zorg hebben geeft. Noot Mark Klaassen bij een Afdelingsuitspraak waarin wordt verduidelijkt hoe moet worden vastgesteld dat er sprake is van familieleven in de zin van art. 8 EVRM tussen volwassen gezinsleden. De Afdeling gebruikt het arrest Martinez Alvarado t. Nederland voor de interpretatie van verschillende aspecten van bijkomende elementen van afhankelijkheid. Klaassen plaatst de uitspraak in het raamwerk van de IND-Werkinstructie. Noot Sjoerd Thelosen bij een Afdelingsuitspraak waarin zij bepaalt wanneer het tijdsverloop van de beroepsprocedure asiel te lang wordt om de grensdetentie nog voort te laten duren. De termijn van dertien weken roept echter wel vragen op want die komt namelijk simpelweg niet voor in de bestaande regelgeving en de huidige Opvangrichtlijn zegt alleen dat het “zo kort mogelijk” moet. Noot Muhyadin Mohamud bij een Afdelingsuitspraak over een al dan niet verschoonbare studieachterstand van een student. Sinds 1 januari 2023 biedt de Afdeling rechtsbescherming in eerste aanleg aan studenten die opkomen tegen beslissingen van hun onderwijsinstelling. Deze taak is overgenomen van het opgeheven College van Beroep voor Hoger Onderwijs (CHBO). Noot Elles Besselsen bij een Afdelingsuitspraak dat het verrichten van meer dan marginale zorg- en/opvoedingstaken en de afhankelijkheidsverhouding zoals genoemd in beleid geen cumulatieve vereisten zijn voor het verkrijgen van een afgeleid verblijfsrecht o.g.v. art. 20 VWEU en verduidelijkt wanneer een weerlegbaar rechtsvermoeden van die afhankelijkheidsverhouding bestaat, in het licht van de arresten Chavez en XU en QP. Galina Cornelisse bij een uitspraak van VK Zwolle waarin deze nadrukkelijk afwijkt van de vaste lijn van de Afdeling. Die lijn, zoals uiteengezet in een overzichtsuitspraak uit 2020 komt er op neer dat “de staatssecretaris bij de meeste zware gronden kan volstaan met een toelichting die laat zien dat deze gronden zich feitelijk voordoen.

In het septembernummer dat vandaag verschijnt:
1 + 1 is niet altijd 2 ve25001686
Een werkgever van een kennismigrant die niet aan de wettelijke salarisnorm voldoet, kan een boete krijgen als hij de IND hierover niet informeert. En de Arbeidsinspectie kan een werkgever beboeten als die niet voldoet aan de voorwaarden (zoals die salarisnorm) van de werkvergunningsplicht. Janneke Boogaard betoogt dat door de feitelijke samenhang tussen deze overtredingen de totale boetehoogte moet worden getoetst op evenredigheid.
Stel de chatbot betere vragen ve25001700
Zijn AI-chatbots zoals ChatGPT, Claude, Gemini en LeChat vooral speelgoed en juridisch onbetrouwbaar? Jurjen Boorsma laat zien dat kunstmatige intelligentie kan werken als juridische ‘brainstormhulp en snelsamenvatter’. Hij beschrijft wat de chatbots wel en niet kunnen en waarom het vaak misgaat. En hij geeft tips om betere juridische vragen te stellen.
Galina Cornelisse ve25001687
In gesprek met Tess Sanders spreekt de nieuwe hoogleraar Courts and Transnational Justice (VU Amsterdam) over grensoverschrijdende onrechtvaardigheid en het beperkte natio-territorialiteits-denken. ‘Bij een enorme nadruk op de rechten van vluchtelingen dreigen we het grotere plaatje van de mondiale ongelijkheid uit het oog te verliezen.’ Cornelisse constateert ook dat veel advocaten ‘gewend zijn om op het EVRM te gaan zitten’ terwijl je het Unierecht in samenhang daarmee kunt gebruiken ‘tegen hardvochtig beleid en bestuursrechtelijk denken van de Nederlandse rechter’.
Opvangplicht ve25001682
Moet aan een vreemdeling zonder rechtmatig verblijf enige vorm van opvang worden geboden? Carolus Grütters geeft een uitgebreide 
beschrijving van het opvangbeleid van de afgelopen decennia en een analyse van nationale regelgeving, het Unierecht en verdragen van de Raad van Europa. Hij concludeert dat er een Europeesrechtelijke verplichting bestaat om minimale maar onvoorwaardelijke opvang te bieden aan illegaal verblijvende derdelanders die door de Nederlandse autoriteiten niet worden uitgezet.
Hoe stel je staatloosheid vast ve25001685
Twee jaar na de inwerkingtreding van de Wet vaststelling staatloosheid schetst René de Groot de eerste ervaringen. Hij beschrijft de procedures, analyseert enkele rechtbankuitspraken en kijkt naar de verhouding met de asielprocedure, de buitenschuldprocedure en de naturalisatieprocedure. Volgens De Groot kan de wetgever nog wel wat verbeteren en moeten uitvoeringsregelingen regelmatig worden aangepast.
En:
* Ime Koster en Angelina van Kampen concluderen dat het Europese Hof van Justitie een langlopende discussie heeft beslecht: 
facultatieve tijdelijke bescherming (van Oekraïners) mag eerder worden beëindigd dan verplichte tijdelijke bescherming; ve25001702
* In het redactioneel kan Younes Moussaoui alleen maar hopen dat bij volgende wetsvoorstellen over migratie het wetgevingstraject 
minder rommelig verloopt dan dat over strafbaarstelling van niet-rechtmatig verblijf; ve25001701 
* Chretienne Peeters en Sharmante Bizabashaka beantwoorden de vraag welke verblijfsvergunning een in Nederland geboren kind 
kan krijgen dat onder toezicht is gesteld en uit huis is geplaatst; ve25001705
* Na decennia te hebben gewerkt als rechter rekent Liesbeth Steendijk erop dat creatieve en standvastige rechters de rechtsbescherming 
in asielzaken op niveau zullen houden. ve25001683
 

In deze editie: 
- Kantonrechter Rb Den Haag: Staat moet Afghaanse ambassadebewakers overbrengen wegens zorgplicht als inlener 
- Rb Groningen 8 augustus 2025: integrale geloofwaardigheidsbeoordeling asielverzoek noodzakelijk 
- Signaleringen jurisprudentie 
- Nieuw ambtsbericht Libië 
- Nieuw rapport UK Home Office over Afghanistan 
- Signaleringen landeninformatie

In aflevering 12 van JV zijn 11 uitspraken en 2 noten gepubliceerd: Noot Evelien Brouwer bij een uitspraak van de VK ‘s-Hertogenbosch over de vraag of beroep open staat tegen een weigering om een verzoek voor een faciliterend visum voor verblijf bij Nederlandse kind(eren) (op basis van een Chavez-Vilchez-verblijfsrecht) in behandeling te nemen. Hier liggen twee bredere vragen aan ten grondslag: 1. is hier de Visumcode van toepassing en 2. gaat het om een besluit in de zin van art. 1:3 Awb? De rechtbank komt tot de conclusie omdat een verblijf van meer dan 90 dagen is beoogd niet de Visumcode maar de Awb van toepassing is. Noot Jarik ten Cate bij een uitspraak van de VK Groningen de rechtmatigheid van het besluit tot afwijzing van een visum kort verblijf omdat het gebruik van het algoritme ‘Informatie Ondersteund Beslissen’ (IOB) daarin niet is vermeld en toegelicht. Hij gaat daarbij in op de werking van dit algoritme en of de kritische houding van de rechtbank, gelet op de lopende discussie over mogelijke discriminatie op grond van ras of etniciteit, terecht is.

Gisteren bereikte ons het droevige bericht dat onze oud-collega Wim Verberk vrijdag 22 augustus 2025 op 76-jarige leeftijd is overleden. Wim, zoals bij velen bij u bekend, was de grondlegger van Migratieweb en heeft daar vele jaren zijn hart en ziel in gestoken. Wij leven mee met familie en vrienden.

Wim is begraven op Natuurbegraafplaats Koningsakker te Arnhem, 
Correspondentieadres:
Johan Uitvaartzorg
Bouwmeesterstraat 38
6821 GT Arnhem
t.a.v. de familie van wijlen Wim Verberk 
Als u een condoleance stuurt laat dan alstublieft weten wat Wim voor u heeft betekend.

In deze tweede migratie-update van 2025 geeft Andra-Valentina Primavarus, stagiaire bij de Commissie Meijers, een overzicht van de recente ontwikkelingen op het gebied van migratie en asiel in de EU en de wetgevingsvoorstellen van de EU van mei, juni en juli 2025. In deze update worden onder andere besproken: pushbacks in Griekenland, het besluit van de Europese Commissie om Egypte aan te wijzen als veilig derde land, het verzoek van enkele lidstaten aan het EHRM om het EVRM te herinterpreteren, de verlenging van de RTB, het opschorten van de behandeling van Afrikaanse asielaanvragen door Griekenland, en jurisprudentie van het HvJEU en EHRM.

In aflevering 11 van JV vindt u 27 uitspraken en 6 noten: Hermie de Voer bij een Afdelingsuitspraak over de paspoortaanvraag van een Nederlandse vrouw op de ambassade in Nairobi. Na vijf jaar zal haar op basis van deze uitspraak een paspoort moeten worden afgegeven. Waarom moet zij vijf jaar procederen om haar Nederlandse paspoort te verlengen? Uit de processtukken wordt niet duidelijk waarom de minister tot in hoogste instantie twijfelt. Masja Zweers bij de Afdelingsuitspraak waarin zij prejudiciële vragen heeft gesteld aan het HvJEU over het basisexamen inburgering buitenland. “Het is te hopen dat het HvJEU door de benadering van de Afdeling heen prikt en het basisexamen en het onderscheid kritisch beschouwt voor wat zij (ook) zijn: een integratiemaatregel die benadeelt.” René de Groot bij een uitspraak van de rechtbank Den Haag die enig licht werpt op de verhouding tussen de exclusieve bevoegdheid van deze rechtbank ter vaststelling van staatloosheid op grond van de op 1 oktober 2023 in werking getreden Wet vaststellingsprocedure staatloosheid. Jarik ten Cate bij een rechtbank uitspraak over het gebruik van het algoritme ‘de Case Matcher’ bij besluitvorming. De Case Matcher is een zoekmachine die de IND gebruikt om snel vergelijkbare afgesloten asielaanvragen op te zoeken. Hij gaat onder meer in op de vraag of de vermeldingsplicht bij het gebruik van de Case Matcher op zijn plaats is. Sadhia Rafi en Marcelle Reneman bij een tweetal rechtbank uitspraken over het besluit van de Minister van Buitenlandse Zaken algemene en thematische ambtsberichten niet meer actief te publiceren. Ten slotte een noot van Dirk Schaap bij een verzoek om een voorlopige voorziening bij de voorzieningenrechter met doel schorsing geplande schijnhuwelijkonderzoek. Hij gaat in op de vraag: Wat is de afweging om als advocaat gaande bezwaar een voorlopige voorziening te vragen?

In het augustusnummer dat vandaag verschijnt: 
Nederland leert het niet (ve25001496) 
Tussen 2013 en 2021 kregen meer dan 15.000 inburgeringsplichtige nieuwkomers hoge boetes omdat ze niet op tijd het examen haalden. En in 2021 waren bijna 10.000 asielstatushouders bezig leningen van gemiddeld € 4400 terug te betalen. Nederland is de enige EU-lidstaat die migranten verplicht om binnen drie jaar te slagen voor een inburgeringsexamen en een grote groep ervan laat opdraaien voor hoge kosten en boetes. Volgens Ricky van Oers zal de overheid door het arrest Keren van het Europese Hof van Justitie van 4 februari jl. – over inburgering is dit de vijfde arrest tegen Nederland – onder andere het boetebeleid voor inburgeringsplichtigen moeten aanpassen. 
Asiel contra Europese waarden (ve25001492)
Nadat de Wit-Russische regering migranten doorstuurde naar de grens met Polen, Litouwen en Letland, zei de Poolse regering dat deze mensen niet worden beschermd door het Vluchtelingenverdrag, nu ze waren ‘georganiseerd om de situatie in een ander land te destabiliseren’. En de Europese Commissie verklaarde dat de EU niet zou toestaan dat vijandige staten de ‘Europese waarden’ daarvoor konden gebruiken. Maciej Krogel analyseert de Poolse wetgeving die op deze grond het asielrecht beperkt. Moet het asielrecht worden aangepast aan andere tijden? 
Juridische lappendeken (ve250014911) 
De arbeidsmarkt in de EU heeft last van bureaucratische en dure erkenningsprocedures van diploma’s en andere beroepskwalificaties. Dit geldt voor derdelanders én EU-burgers en is vooral nijpend in de zorg en het onderwijs. Hildegard Schneider schetst de oorzaak van de vertragingen: het patchwork van verschillende juridische instrumenten en het problematische onderscheid tussen professionele en academische erkenning. 
Humane grensbewaking? (ve25001494) 
Hiroshi Motomura schreef voor een breed publiek het boek Borders and Belonging, dat ook experts veel te overdenken geeft. Maxime Schoots laat in de bespreking zien dat de schrijver probeert het recht van grensbewaking te combineren met migratiebeleid dat is gebaseerd op rechtvaardigheid. Maar Motomura had het Europees kolonialisme niet zo marginaal moeten behandelen. 
Overlast en uitsluiting (ve25001498) 
Merlijn Bothof en Angelina van Kampen bespreken de vraag of een tijdelijk beschermde recht heeft op verstrekkingen als hij in de opvang herhaaldelijk overlast heeft veroorzaakt. Het blijkt onduidelijk te zijn of de Europese Opvangrichtlijn daarvoor iets regelt – en daarmee ook of een Nederlandse regeling daarover is toegestaan. 
En: 
* Isabella Leroy bespreekt de cum laude afgesloten promotie van Jordan Dez over de betekenis van mensenrechten voor de politieke activiteiten van ongedocumenteerde migranten; (ve25001495) 
* Michiel Tjebbes denkt terug in zijn column dat de Groningse vreemdelingenpolitie hem als Zweedse student in Nederland in 1964 slechts beleefd vroeg hoe het stond met zijn studie klassieke talen; (ve25001493) en 
* Johan ten Berg stelt in het redactioneel dat A&MR met veelzijdige juridische gezichtspunten wil bijdragen aan de balans tussen enerzijds politieke zorgen over draagkracht en draagvlak en anderzijds individuele rechtsbescherming op basis van Unierecht en mensenrechtenverdragen.(ve25001497) 
Zie voor de complete inhoud van deze A&MR: Migratieweb en VluchtWeb.

De MvA&M mag alleenstaande mannelijke asielzoekers niet langer terugsturen naar België vanwege systeemfalen van de Belgische autoriteiten bij de opvang en rechtsbescherming voor deze groep. Sinds de laatste uitspraak van maart 2024 mocht de minister alleenstaande mannelijke asielzoekers wel nog naar België terugsturen. Hoewel de situatie voor hen toen al aan de slechte kant was, werd er destijds door de minister gemeld dat de Belgische autoriteiten hard werkten aan een verbetering van de opvang. Uit beschikbare informatie blijkt dat de beloofde verbeteringen niet tot stand zijn gekomen en dat er ook geen perspectief is op uitbreiding van de opvangcapaciteit. Nu is het tekort aan opvangplekken voor alleenstaande mannelijke asielzoekers niet meer tijdelijk, maar structureel geworden. Het is verder onduidelijk of deze groep asielzoekers terecht kan bij de nood- en daklozenopvang. Bovendien hebben de alleenstaande mannen geen toegang tot effectieve rechtsbescherming, omdat de Belgische autoriteiten rechterlijke uitspraken niet naleven en dwangsommen niet betalen. De onverschilligheid van de Belgische autoriteiten om deze tekortkomingen in de opvang en in de rechtsbescherming op te lossen, leidt tot de conclusie dat in België voor deze groep asielzoekers sprake is van systeemfalen waarbij zij bij terugkeer in België niet meer in hun meest elementaire levensbehoeften kunnen voorzien. Dat is in strijd met de mensenrechten. Daarom oordeelt de Afdeling dat de minister t.av. België niet langer uit mag gaan van het interstatelijk vertrouwensbeginsel.