Nieuws

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 19 januari 2022 in twee uitspraken gedaan: één over een Iraanse vrouw die stelt zich tot het christendom te hebben bekeerd en een over een Iraanse man die stelt dat hij atheïst is geworden. De Afdeling vindt de werkwijze van de staatssecretaris niet duidelijk en geeft aan hoe de staatssecretaris moet onderzoeken en beoordelen of hij het geloofwaardig vindt dat een vreemdeling afvallig of atheïstisch is. Daarnaast moet de staatssecretaris de werkwijze voor onderzoek en beoordeling atheïsme aanscherpen omdat onvoldoende onderscheid wordt gemaakt tussen asielaanvragen van afvalligen en die van atheïsten. Wordt de afvalligheid of het atheïsme van de vreemdeling geloofwaardig geacht dan moet hij vervolgens onderzoeken of een vreemdeling hierdoor een risico loopt bij terugkeer in het land van herkomst. Het onderzoek daarna is op dit moment onvoldoende.

Zelfstandigen tegenhouden (ve22000103)
Mensen die ‘langdurig ingezetene’ zijn in een andere EU-lidstaat en in Nederland willen gaan werken als zelfstandige, krijgen te maken met ongerechtvaardigde belemmeringen. Tesseltje de Lange en Danique van den Tillaar bekritiseren dat informatie over vereisten – zoals inkomsten en bewijsstukken – niet in rechtsregels is opgenomen maar in beleidsregels, formulieren en een website. En aan de ‘duurzaamheid’ van de inkomsten en de opdrachten blijken irreële eisen te worden gesteld.
Van toeslagen naar vreemdelingen (ve22000104)
Als de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State de actiepunten serieus neemt die ze naar aanleiding van de Toeslagenaffaire heeft geformuleerd, moet ze ook de vreemdelingenzaken heel anders behandelen. Bert Marseille, Marc Wever en Viola Bex-Reimert stellen dat dan veel meer zaken in een zitting moeten worden behandeld en dat uitspraken veel vaker moeten worden gemotiveerd. Het streven naar consistentie mag dan wel wat minder.
Kennismigranten binnenhalen (ve22000105)
In oktober 2021 is een nieuwe Europese Blauwe Kaartrichtlijn in werking getreden. De richtlijn laat de gebreken van de oude richtlijn, zoals het parallel bestaan van de nationale regelingen voor kennismigranten, in stand. Maar onder andere de invoering van erkende werkgevers, zoals Nederland die al kent, en een salarisdrempel die kan worden verlaagd – mogelijke oplossing voor tekorten in bepaalde beroepsgroepen – zijn wel stapjes in de goede richting, aldus Bram van Melle.
‘Nationaliteit: onbekend’ (ve22000106)
In Nederland staan ruim 40.000 mensen geregistreerd met ‘nationaliteit: onbekend’. Het kost hun jarenlang bureaucratisch gedoe om die nationaliteit op te helderen, terwijl ze intussen niet rechtmatig in dit land verblijven. Peter Rodrigues bespreekt een zaak waarin het VN-Mensenrechtencomité kritisch oordeelde over Nederland. Nederland kent geen procedure om staatloosheid vast te stellen en maatregelen tegen staatloosheid van minderjarigen ontbreken. Daardoor worden kinderrechten geschonden.
En verder:
* bespreekt Marjon Peeters een arrest van het EHRM waardoor Nederland bij uitzetting niet alleen de beschikbaarheid van medische behandeling maar ook de toegankelijkheid ervan moet onderzoeken (ve22000107);
* beantwoordt Chretienne Peeters de vraag of een vreemdeling die als jong kind naar Nederland kwam maar hier geen rechtmatig verblijf had, beroep kan doen op privéleven (art. 8 EVRM) (ve22000108);
* ontdekte columnist Jelle Walther waarom een cliënt die al meer dan 25 jaar rechtmatig in Nederland woonde, toch geen Nederlander kon worden. Bij de afwijzing van diens naturalisatieverzoek bleek een vuilniszak een belangrijke rol te spelen (ve22000110);
* reflecteert redactielid Johan ten Berg op de manier waarop A&MR kan bijdragen aan het maatschappelijke debat (ve22000109).

Het nieuwe jaar begint goed met vijf annotaties in aflevering 1 van JV. Mark Klaassen schrijft een noot bij Savran tegen Denemarken, een uitspraak van het EHRM. Klaassen bepleit in zijn noot dat bij de toetsing van art. 8 EVRM meer aandacht nodig is voor de psychische gesteldheid van de vreemdeling bij het plegen van een strafbaar feit. Dan een noot van Paul Minderhoud waarin hij de problematische gezinskaartregeling in Italië onder de loep neemt. Niet-EU-burgers kunnen deze kaart niet aanvragen en stapten daarom naar de rechter. De noot bespreekt de beoordeling van de rechter waarbij wordt ingegaan op het begrip ‘’sociale bijstand’’ en de vraag of er sprake is van discriminatie. Winnares van de annotatiewedstijd Esmee Hardeman geeft in haar noot een analyse van de onderzoeks- en motiveringsplicht van de staatssecretaris ten aanzien van het interstatelijk vertrouwensbeginsel. Zij concludeert dat er volgens de jurisprudentie duidelijk een onderzoeksplicht ligt bij de staatssecretaris, maar dat hier helaas niet aan wordt voldaan. Vervolgens een noot van A.G.D Overmars bij een uitspraak van de Afdeling van 8 november. Hij bespreekt in hoeverre het zoekjaar mee zou moeten tellen voor de aanvraag van een vergunning voor onbepaalde tijd in de EU. De regeling van het zoekjaar is van tijdelijke aard, maar wel gericht op duurzaam verblijf. Dit zorgt voor onduidelijkheid over de waardering van deze regeling in het licht van de aanvraag van de vergunning voor onbepaalde tijd. Overmars stelt dat niet duidelijk is hoe de relevante bepalingen in het Unierecht en het nationale recht moeten worden uitgelegd en stelt een drietal prejudiciële vragen voor. Tot slot een noot van Mirjam van Riel over het peilmoment van de vaststelling van de feitelijke gezinsband. Zij legt verschillende uitspraken naast elkaar voor een volledige analyse van dit onderwerp. 

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 12 januari 2022 uitspraak gedaan in drie zaken betreffende de bewaring van vreemdelingen met een asielstatus in een andere EU-lidstaat die illegaal in Nederland verblijven. Deze zaken waren aangehouden in afwachting van antwoorden van het HvJEU op prejudiciële vragen. Na verschijnen van het arrest M. e.a. heeft de ABRvS nu einduitspraak gedaan. Indien de vreemdeling weigert naar de lidstaat te vertrekken waar hij een asielstatus heeft en het juridisch onmogelijk is voor de Staatssecretaris om een terugkeerbesluit te nemen, dan kan hij die derdelander krachtens nationale wetgeving (art. 59 lid 2 Vw 2000) onder dwang overbrengen naar die andere lidstaat en met het oog op dat vertrek in bewaring stellen. Die besluiten vallen niet binnen de werkingssfeer van de Terugkeerichtlijn. Behalve dat de grondrechten van de desbetreffende vreemdeling moeten worden gerespecteerd bij het ten uitvoer brengen van die besluiten, moet de nationale wetgeving die grondrechten op zichzelf ook volledig eerbiedigen.

In de laatste aflevering van het jaar drie noten voor onder de kerstboom. Dora Brouwer bespreekt de Afdelingsuitspraak van 19 oktober 2021 over een mvv aanvraag voor verblijf o.g.v. art. 8 EVRM. Zij gaat in op de juridische fuik van art. 8 EVRM en legt de uitspraak ook nog naast het reflectierapport van de Afdeling van 19 november 2021 en hoe lagere rechters proberen uit de juridische fuik van 8 EVRM weg te blijven. Tesseltje de Lange schreef een noot bij een rechtbank uitspraak over de vraag of de werkgever van een vreemdeling met aan aantekening ‘arbeid vrij’ als bedoeld in artikel 4 Wet arbeid vreemdelingen (Wav) op zijn verblijfsvergunning, een referentverklaring moet afgeven. Ten slotte een noot van Sjoerd Thelosen bij een uitspraak van een rechtbank over dat de beklagprocedure over regime in detentie geen rechtsmiddel is in de zin van art. 47 Handvest Grondrechten EU.
De redactie van JV wenst u fijne feestdagen en een goed uiteinde!

De voorzieningenrechter heeft de voorlopige voorziening hangende bezwaar om verzoekster en haar gezinsleden, die staan op een evacuatielijst, binnen twee weken te evacueren afgewezen. Het bezwaar heeft geen redelijke kans van slagen omdat er geen sprake is van een besluit in de zin van de Awb. Daarnaast gaat het om uitoefening van rechtsmacht op het grondgebied van een andere staat en bestaat er daarom geen noodzaak tot het bieden van rechtsbescherming. Voorts is er ook geen sprake van een andere handeling op nalaten op grond van de Vw 2000 gelijk staand met een besluit, aldus de voorzieningenrechter. De zitting voor een kort geding bij de burgerlijke rechter staat gepland voor 5 januari 2022.

In deze derde EU Update van 2021 geeft Elisa Scroccaro, stagiaire bij de Commissie Meijers, een overzicht van wetgevende en niet-wetgevende voorstellen van de Europese Commissie in het derde kwartaal van 2021.
Aan bod komen: het nieuwe Asiel- en Migratiepact, de situatie in Wit-Rusland, pushbacks aan de Europese grenzen, Frontex en de nieuwe Schengenstrategie.

Onlangs is een Wob-verzoek ingediend bij de SvJ&V tot openbaarmaking van interne IND werkinstructies. Middels dit document heeft u toegang tot de stukken zoals deze zijn verkregen van de SvJ&V. In een later stadium zullen alle werkinstructies afzonderlijk geplaatst worden op Migratieweb.

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 15 december uitspraak gedaan in een aantal zaken over Soedanese vreemdelingen.
In de eerste uitspraak, ve21003404, gaat de Afdeling om. De staatssecretaris kan er niet langer op voorhand van uitgaan dat Malta zich aan de eisen van het EVRM houdt door te verwijzen naar het interstatelijk vertrouwensbeginsel. Zij zal moeten onderzoeken of een overdracht in strijd is met het EVRM. Gekeken moet worden naar actuele feiten en omstandigheden. Onderzoek moet gedaan worden naar detentieomstandigheden, opvangvoorzieningen en toegang tot rechtshulp voor vreemdelingen in Malta. De Afdeling overweegt in de uitspraak ook nog dat de rechtbank ten onrechte zelf in de zaak heeft voorzien.
De Afdeling heeft verder op 15 december in een drietal zaken, ve21003405, ve21003407 en ve21003408 uitspraak gedaan over het risico dat politiek actieve Soedanese vreemdelingen lopen bij terugkeer naar Soedan. De staatssecretaris moet opnieuw onderzoek doen naar het risico dat politiek actieve Soedanese vreemdelingen lopen bij terugkeer naar Soedan. Ook hier zal zij onderzoek moeten doen naar de actuele situatie. In dit geval op basis van het ambtsbericht  van maart 2021.

In het decembernummer van A&MR:
Verzwaarde inburgering (ve21003339)
Een nieuwe inburgeringswet moet vanaf komende januari de hevige kritiek op het huidige inburgeringsstelsel verminderen. Maar 'het momentum voor verbetering van het stelsel is niet benut’, analyseren Ellen Nissen en Tamar de Waal. De nieuwe wet schaft geen inburgeringsvereisten af – en er komen verplichtingen, eisen en sancties bij. Mede door de illusie dat inburgering een persoonlijk proces is waarin de vreemdeling een contract sluit met de overheid, zal er niet veel terechtkomen van het beloofde maatwerk. Volgens Nissen en De Waal verdoezelt het contract-denken het enorme machtsverschil tussen staat en inburgeraar en verhindert het pragmatische oplossingen.
Westers vernauwde blik (ve21003340)
Hoe beoordeel je de geloofwaardigheid van asielaanvragen waarin bekering tot een ander geloof of lhbti-motieven een rol spelen? Enkele jaren geleden paste de IND de manier van werken aan, om het gevaar van westerse vooroordelen bij die beoordeling te verminderen. Ralph Severijns en Paul Boekhoorn onderzochten hoe de veranderingen uitwerken in de praktijk. Er zijn wel voorwaarden geschapen voor 'een open benadering en een meer geobjectiveerde onderbouwing van de geloofwaardigheidsbeoordeling'. Maar die sluiten niet altijd stereotype overwegingen uit. Daarom bepleiten de onderzoekers onder andere kennisuitwisseling met deskundigen van buiten de IND.
Bewijs je minderjarigheid! (ve21003341)
Jaarlijks worden honderden asielzoekers die zeggen dat ze minderjarig zijn maar die geen documenten overleggen die dat bewijzen, aan nader onderzoek onderworpen. Bij twijfel neemt de IND meestal de eerdere leeftijdsregistratie in andere EU-lidstaten over. Myrthe Wijnkoop en Evelien Brouwer laten zien dat op deze manier de rechten van kinderen onvoldoende worden beschermd. Voor het overnemen van de leeftijdsregistratie bestaat geen wettelijke basis en de drempel voor tegenbewijs is vaak te hoog.
Niet terug naar Griekenland (ve21003343)
De Raad van State erkende onlangs, net als rechters in steeds meer EU-lidstaten, dat Griekse statushouders niet zomaar terug gestuurd kunnen worden. In Griekenland dreigen ze namelijk in mensonwaardige omstandigheden te belanden. Een nieuwe Griekse wet was voor de Raad blijkbaar doorslaggevend. Maar volgens @Anna Chatelion Counet en @Nadine Imminga leidt Griekse regelgeving tot indirecte discriminatie van statushouders. Daardoor blijven de gevolgen van deze uitspraak onzeker.
En verder:
* schreven Mark Klaassen en Gerrie Lodder weer de Kroniek gezinshereniging (ve21003342);
* beantwoordt Angelina van Kampen de vraag wanneer de staatssecretaris moet terugkomen op een eerder besluit waarin twijfel aan overgelegde documenten doorslaggevend was (ve21003344);
* bedenkt Esther Wolthuis hoe de EU in Loekasjenko's spiegel de eigen tekortkomingen kan zien (ve21003338);
* en staat Natalia Skowronek voor de muur van een klooster waarin zich de arbeidsmigranten bevinden die ze wil vragen naar de gevolgen van de coronamaatregelen (ve21003345).