Nieuws

In februari van dit jaar beantwoordde het HvJEU in het arrest Keren prejudiciële vragen van de Afdeling. Volgens het Hof kunnen lidstaten asielstatushouders verplichten deel te nemen aan integratieprogramma’s en te slagen voor de examens die daaraan zijn verbonden. Maar daarbij gelden wel bepaalde voorwaarden. Zo moet bij het opleggen van die verplichting rekening worden gehouden met de zeer uiteenlopende persoonlijke omstandigheden van deze personen. En alleen in uitzonderlijke gevallen kan er een geldboete worden opgelegd. Dat statushouders in beginsel alle kosten moeten dragen, is een onredelijke last. In lijn met het arrest oordeelt de Afdeling dat een inburgeringsverplichting in beginsel verenigbaar is met de Kwalificatierichtlijn. Maar het niet op tijd met succes afleggen van het inburgeringsexamen mag niet stelselmatig worden bestraft met een boete. Daarom is de boete ten onrechte opgelegd onder de Wi 2013. Omdat de verplichte integratiemaatregelen voor statushouders in beginsel kosteloos moeten zijn, is ook de terugbetalingsverplichting van de overheidslening in strijd met de Kwalificatierichtlijn.

Themanummmer WERK & MIGRATIERECHT van A&MR 2025-5/6 van 1 juli 2025. In het 100 pagina’s tellende zomernummer: 
Wie betaalt de prijs? (ve25001230) 
De lusten en lasten van het recht op werk in andere EU-lidstaten zijn ongelijk verdeeld, tussen de lidstaten zelf, tussen verschillende maatschappelijke groepen én tussen EU-lidstaten en derde staten, zo blijkt uit een artikel van Helen Oosterom-Staples. Ze bespreekt ook rechtspraak over nationale regelingen ter beperking van deze arbeidsmobiliteit. 
Arbeidsmarkttekorten (ve25001238)
De herziene Europese Blauwe Kaartrichtlijn blijkt slechts beperkte ruimte te bieden om arbeidsmarktekorten tegen te gaan. En die ruimte wordt maar door vijf lidstaten gebruikt om met een lagere salarisdrempel iets aan die tekorten te doen. Dit blijkt uit het overzicht van de implementatie van de richtlijn door Tesseltje de Lange en Sophie van Uem. 
Niet in de cabine (ve25001239)
Vrachtwagenchauffeurs mogen hun verplichte wekelijkse rust van 45 uur niet in hun cabine doorbrengen. Dit ‘cabinekampeerverbod,’ bedoeld om hun verblijfsomstandigheden te verbeteren, wordt maar beperkt nageleefd. Volgens Anke van der Hoeven en Masja van Meeteren zijn maatregelen noodzakelijk, zoals aanleg van beveiligde parkeer- en slaapplaatsen met schone douches en betaalbare eet- en kookgelegenheden. 
Regering vergroot verschillen (ve25001243) 
Tussen de regelingen voor toegang tot werk voor asielzoekers en tijdelijk beschermden bestaan grote verschillen, die niet voortvloeien uit het Unierecht maar zijn gecreëerd door de regering op basis van ruime gedelegeerde bevoegdheden. Lieneke Slingenberg laat zien dat het staatsrechtelijke beginsel van het primaat van de wetgever uit het zicht raakt, terwijl dat ook voor asielzoekers van groot belang is. 
Lang wachten op de toets (ve25001236) 
De wachttijd voor de beroepsinhoudelijke toets voor buitenlands gediplomeerde artsen is opgelopen tot twee jaar. Vlada Chernova en Paul Herfs bespreken de adviezen om de onzekerheid voor artsen en de personeelschaarste in de zorg tegen te gaan, inclusief een idee om de wachttijd te bekorten. 
En: 
*Gerrie Lodder analyseert de moeizame praktijk van de strafrechtelijke vervolging van arbeidsuitbuiting; (ve25001233) 
* Bernice Boermans en Sharmante Bizabishaka verslaan het congres Werk en Migratierecht, van 22 mei 2025 in Nijmegen; (ve25001240) 
*Rienk van Dijk schrijft over de Nederlandse implementatie van herziene Europese Blauwe Kaartrichtlijn; (ve25001237)
 *Naome Al-Saqaff bespreekt de toelatingsregelingen voor kennis en talent; (ve25001235) 
*Imke van Gardingen analyseert het verblijfsrecht van gedetacheerde derdelanders; (ve25001242)
 *Ricky van Oers beschrijft de geschiedenis van de lange weg van opvang naar arbeidsmarkt; (ve25001232)
 *Pieter Krop en Pam Meeuwsen schrijven over de toegenomen mogelijkheden om de bestuurlijke boete voor illegale tewerkstelling aan te passen aan individuele omstandigheden; (ve25001234)
 *Huub Verbaten en Anouk Pronk behandelen de stille strijd om werkende Oekraïense ontheemden in de EU én in Oekraïne; (ve25001244) 
*Paul Minderhoud bespreekt het arrest op grond waarvan een ouder die ten laste komt van migrerende EU-werknemer een bijstandsuitkering kan krijgen; (ve25001231) en 
*Bram van Melle staat in het redactioneel stil bij de toets ‘prioriteitgenietend aanbod’ voor blue collar-werk – en voor het demissionaire kabinet (ve25001228)

In aflevering 9 van JV zijn 21 uitspraken en 9 noten verschenen: Sabaoon Pamir bij het arrest Laghman van het HvJEU over de vraag of een asielzoeker die lid is van een familie die betrokken is bij een bloedvete kan worden geacht te zijn blootgesteld aan een daad van vervolging vanwege het behoren tot een ‘specifieke sociale groep’. En meer specifiek staat de vraag centraal of deze groep in Afghanistan een eigen identiteit heeft. Marieke van Eik bij het arrest Galte van het HvJEU over de vraag of bij de beoordeling of de daden van een persoon onder de uitsluitingsclausule van artikel 12 lid 2 onder b van de Kwalificatierichtlijn vallen, rekening moet worden gehouden met het feit dat de persoon de straf die hem is opgelegd wegens zijn daden heeft uitgezeten. Viola Bex-Reimert bij het arrest Zimir met het antwoord op de vragen van de Afdeling over verlenging beslistermijn asielaanvragen. Zij gaat onder meer in op wat de komende Procedureverordening in de toekomst hierover heeft opgenomen. Elles Besselsen bij twee uitspraken van de Afdeling over de vraag of een partner van een Unieburger met de nationaliteit van twee lidstaten, een afgeleid verblijfsrecht kan ontlenen aan de Verblijfsrichtlijn 2004/38/EG of art. 21 VWEU als de Unieburger gebruik heeft gemaakt van zijn recht van vrij verkeer en daarna is teruggekeerd naar zijn land van herkomst. Shane van Galen en Anna Chatelion Counet bij een Afdelingsuitspraak over de ingangsdatum van de verblijfsvergunning na een Dublinprocedure waarin de vreemdeling is ondergedoken en niet is overgedragen binnen de verlengde overdrachtstermijn. Femke Vogelaar bij een Afdelingsuitspraak over de vraag of de minister bij de beoordeling van asielaanvragen van vreemdelingen die slachtoffer zijn van Nigeriaanse mensenhandelaren een risicoanalyse moet verrichten zoals voorgeschreven in de richtsnoeren van het Europees Asielagentschap, in het bijzonder de ‘Country Guidance Nigeria’. En de vraag wat de betekenis is van het Algemeen Ambtsbericht en de toelichting op dat ambtsbericht. Paul Minderhoud bij een uitspraak van VK Utrecht over een Roemeense daklozenkrantverkoper die al 11 ingeschreven staat in de BRP en de vraag of zwart werk of inkomen zonder het afdragen van premies of belastingen mee kan tellen als voldoende middelen van bestaan? Caia Vlieks bij VK Amsterdam  over de vraag of de bevoegdheid om het Nederlanderschap in te trekken op grond van art 14 lid 2 RWN in strijd is met het discriminatieverbod. Jordan Dez en Evert Bloemen bij een uitspraak van VK Groningen over dat het besluit van het COA om een asielzoeker terug te plaatsen naar een handhavings- en toezichtlocatie (HTL) na een psychiatrische opname in het Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht, een deugdelijke motivering ontbeert.

Deze regeling, die op 1 januari 2025 in werking is getreden, biedt de mogelijkheid voor Surinaamse vreemdelingen die vóór 25 november 1975 Nederlander zijn geweest om rechtmatig verblijf te verkrijgen als zij aan een aantal voorwaarden voldoen. Het is nog tot en met 30 juni 2025 mogelijk om een aanvraag in te dienen. Klik hier voor de voorwaarden en om een aanvraag in te dienen.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 11 juni 2025 een prejudiciële vraag aan het Hof van Justitie EU gesteld of het onderscheid o.g.v. nationaliteit tussen vreemdelingen die moeten voldoen aan het inburgeringsvereiste in het buitenland, en vreemdelingen die daarvan zijn vrijgesteld op grond van art. 17 lid 1 onder a Vw 2000, in overeenstemming is met de Gezinsherenigingsrichtlijn in het licht van het Handvest Grondrechten EU. De Afdeling overweegt verder dat bij toepassing van het inburgeringsvereiste in het buitenland geen sprake is van een onderscheid op grond van afkomst, nationale en etnische afstamming. Het betreft hier twee vreemdelingen, van Ethiopische nationaliteit (VK Haarlem (mk) 23 januari 2023, JV 2023/72, ve23000417) en Ghanese nationaliteit, (VK Amsterdam (mk), 16 april 2024, NL23.15395, JV 2024/129 nt. K.M. de Vries, ve24000990) die gezinshereniging beogen bij hun in Nederland verblijvende gezinslid met de Nederlandse nationaliteit. De Afdeling verzoekt het HvJEU de vraag met voorrang te behandelen om dat gezinshereniging gevraagd is met minderjarige kinderen. De Afdeling zal de zaken weer oppakken zodra het HvJEU antwoord heeft gegeven op de vraag.

In aflevering 8 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 21 uitspraken en 10 noten verschenen: Marcelle Reneman bespreekt het arrest Barouk van het Hof van Justitie EU (HvJEU), over de bevoegdheid van rechters om medisch onderzoek te gelasten in asielzaken. Zij gaat o.a. in op de betekenis van de uitspraak voor de wijze waarop de rechter moet omgaan met het geloofwaardigheidsoordeel van de IND. Linda van Es analyseert arrest XXX van het HvJEU over hoe de voorwaarde “te hunnen laste zijn” uit art. 2 Verblijfsrichtlijn moet worden getoetst in situaties waarin het verzoek om een verblijfskaart door de bloedverwant in opgaande lijn pas plaatsvindt op een moment dat deze bloedverwant zich reeds meerdere jaren in de gastlidstaat bevindt. Hans Jesserun d’Oliveira behandelt het arrest Commissie tegen Malta over paspoortverkoop en de zeggenschap over nationaliteitsrecht. Nina Fokkink bij een Afdelingsuitspraak en een rechtbank uitspraak, dat bij een aanvraag voor duurzaam verblijf van een partner van een Unieburger, de relatie in beginsel niet volledig opnieuw mag worden getoetst. Nadia Ismaïli bij een Afdelingsuitspraak over gezinshereniging met een meerderjarig kind en de rol van emotionele en culturele afhankelijkheid. Evelien Brouwer bij een Afdelingsuitspraak over het signaleren van een terugkeerbesluit in het SIS waarin zij overweegt dat de Minister terecht geen evenredigheidstoets heeft toegepast en de vreemdeling ook niet in de bezwaarfase gehoord hoefde te worden. De uitspraak stoelt volgens Brouwer op een onjuiste lezing van het toepasselijke recht en illustreert ook een praktijk waarbij vreemdelingen tussen ‘a rock and a hard wall’ terecht kunnen komen. Lieke Erven bij een Afdelingsuitspraak over de plaatsing van een transgender vreemdeling op een mannenafdeling in Detentiecentrum Rotterdam. Zij gaat in op de rol van het Europees Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT) hierbij. Een vervolg noot van Pim Huisman en Niels Jak bij het arrest van het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden over de vraag of de gemeente Westerwolde het COA met een dwangsom kan dwingen zich te houden aan de afspraak in een bestuursovereenkomst over de maximale bezetting van 2000 personen op de opvanglocatie Ter Apel. Pouya Fard geeft een uitgebreid jurisprudentie overzicht over de toepassing van het nieuwe WI 2024/06 in geloofwaardigheidsoordelen. Tot slot behandelt Gerben Dijkman de hoorplicht bij visum kort verblijf-zaken en de vraag of de indruk dat niet meer gehoord wordt juist is. En anderzijds de vraag hoe rechtbanken omgaan met de hoorplicht in deze zaken.

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 21 mei uitspraak gedaan in een zaak over gezinshereniging door nareis bij een gezinslid met een verblijfsvergunning asiel in Nederland. Meer specifiek gaat het over het niet tijdig beslissen op zo'n nareisaanvraag. De Afdeling heeft eerder richtinggevende uitspraken gedaan over de lengte van de beslistermijn in beroepen tegen niet tijdig beslissen, o.a.  ABRvS 3 juli 2024, JV 2024/220 nt C.J. Ullersma, ve24001571. In die uitspraken heeft de Afdeling de beslistermijnen geschikt geacht als uitgangspunt. In de uitspraak van 21 mei 2025 gaat het, anders dan in de uitspraken van 3 juli 2024, over de betekenis van de ‘first in, first out’ aanpak dat de Minister inmiddels toepast bij de behandeling van nareisaanvragen. Dit betekent dat zij nareisaanvragen op volgorde van binnenkomst oppakt. De Afdeling overweegt dat de rechter geen rekening hoeft te houden met de fifo aanpak van de IND en het vaststellen van de dwangsom. De Afdeling vindt het fifo principe een goed uitgangspunt voor het behandelen van aanvragen. Maar dit mag niet ten koste gaan van de individuele rechtsbescherming. De beslistermijn zijn al geruime tijd bekend en in beginsel lang genoeg om in een individuele zaak een besluit te kunnen nemen. De omstandigheid dat de MvA&M nu het fifo-principe wil toepassen, betekent niet dat zij zich niet meer hoeft te houden aan een door de bestuursrechter gestelde beslistermijn noch dat deze bij voorbaat niet haalbaar is. Ook is van belang dat een nareisaanvraag gezinshereniging tot doel heeft en een langdurige scheiding van gezinsleden afbreuk doet aan het nuttig effect van de Gezinsherenigingsrichtlijn en wezenlijk raakt aan het in art 7 EU Handvest vervatte recht op familie- en gezinsleven en het in art. 24 EU Handvest vervatte recht van kinderen op bescherming. Anders dan in de ABRvS 26 maart 2025, ECLI:NL:RVS:2025:1301, over de beslistermijnen van de Wet hersteloperatie toeslagen, is er geen aanleiding voor een verdere verruiming van de beslistermijn.
--- Persbericht ABRvS

In aflevering 7 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 15 uitspraken en 2 noten verschenen: Noot Linda van Es bij de Afdelingsuitspraak van 20 maart 2025. In deze noot geeft zij een overzicht van de relevante jurisprudentie over de belangrijke begrippen ‘werknemer’ en ‘behoren tot de legale arbeidsmarkt’ uit Besluit 1/80 alsmede het beleid van de IND hierover, daarna behandelt zij de uitspraak en bespreekt ze tot slot de de nog openliggende vraag waar de grens ligt voor het niet meer behoren tot de legale arbeidsmarkt van Turkse werknemers ligt. Noot Elles Besselsen bij een rechtbank uitspraak van 11 februari 2025 over de tijdelijke en eenmalige regeling voor verlening van een verblijfsvergunning aan langdurig verblijvende Surinaamse oud-Nederlanders die op 1 januari 2025 in werking is getreden en per 1 juli 2025 vervalt. In de noot bespreekt Besselsen in hoeverre artikel 8 EVRM en het koloniale verleden meegewogen moeten worden bij de beoordeling van verblijfsaanvragen van Surinaamse oud-Nederlanders die jarenlang onrechtmatig in Nederland verblijven. 

In het meinummer dat vandaag verschijnt: 
Juridische counseling in Duitsland – en Nederland (ve25000835) 
Holger Hoffmann, em. hoogleraar staats- en bestuursrecht in Bielefeld, beschrijft het systeem van asielrechtelijke counseling dat in Duitsland vanaf 2019 tot stand kwam. Hij laat zien wat de bevoegdheden zijn van de counselors (en van advocaten), en wat de problemen zijn daarmee. Onafhankelijke counseling ‘kan de kwaliteit van overheidsbesluiten verbeteren en de werklast van bestuursrechters verminderen.’ Hoffmann is sceptisch over de vraag of politici bij hun verdere besluitvorming zich hiervan bewust zijn. In haar Ten geleide bij dit overzichtsartikel vraagt Karen Geertsema zich af wat Nederland hiervan kan leren, nu de regering overweegt een gouvernementele organisatie verantwoordelijk te maken voor juridische counseling. De belangrijkste les: vertrouwen van asielzoekers in de onafhankelijkheid van de juridische counselor is essentieel. 
Valse geruststelling in Kroatië (ve25000836) 
Hoe kan het toezicht op grenscontroles zo worden geregeld dat illegale pushbacks en andere mensenrechtenschendingen worden voorkomen? Sara Kekuš analyseert de praktijk van het Independent Monitoring Mechanism. Kroatië heeft dit geregeld voordat het nieuwe Asielpact het van EU-lidstaten vroeg. Politieke interventies, gebrekkige transparantie en onvoldoende informatie blijken daarmee ook de risico’s te zijn voor de andere Lidstaten. Zo dreigen papieren garanties te leiden tot een valse geruststelling 
‘Zichzelf bevestigende feedbackloop’ (ve25000841) 
In rechtszaken sinds 2013 over etnisch profileren door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), besloten rechtbanken dat er sprake was van neutrale criteria. Maar Rechtbank Overijssel stelde onlangs vast dat door het gebruikte risicoprofiel studenten met een niet-Europese migratieachtergrond in het fraudeonderzoek oververtegenwoordigd waren. Ashley Terlouw schetst het beoordelingskader voor discriminatie en hoopt dat overheidsinstanties de uitspraak ter harte nemen. 
Vrijheidsbeperking en vrijheidsontneming (ve25000838) 
De afgelopen vier jaar werd onder andere vastgesteld dat de bewaringsrechter ambtshalve moet toetsen. En de hoven in Luxemburg en Straatsburg kregen meer impact op de wijze waarop in Nederland naar het bewaringsrecht moet worden gekeken. Sjoerd Thelosen en David Kuiper bespreken de arresten en behandelen het voortraject, de voorwaarden voor bewaring zelf, de verschillende juridische grondslagen en de verhouding van maatregel van vrijheidsbeperking tot vrijheidsontneming en bewaring. 
IM Maartje van Meel (ve25000840) 
Op 15 maart jl. overleed bestuurs- en vreemdelingenrechter Maartje van Meel. Mieke Vollebregt-Kuipers, Nikki Vreede en Karen Geertsema noemen de kwaliteiten van haar rechterschap: collegiaal, scherp, voortvarend én in staat om de vreemdelingrechtelijke dossiers met luchtigheid te benaderen. 
En: 
* Amber Hoogenboom maakt duidelijk dat Iraanse asielzoekers niet zomaar kan worden tegengeworpen dat ze met de Iraanse nationale juridische database niet hun asielrelaas weten te ondersteunen; (ve25000837) 
* Stefan Kok denkt niet dat prejudiciële vragen van rechtbanken het gezag van de hoogste nationale rechter ondermijnen. (ve25000834)
* René de Groot ontdekte de slechte aspecten van Nederlands nationaliteitsrecht. (ve25000839)

In deze eerste migratie-update van 2025 geven Maria Faita en Andra-Valentina Primavarus, beiden stagiaires bij de Commissie Meijers, een overzicht van de recente ontwikkelingen op het gebied van migratie en asiel in de EU en de wetgevingsvoorstellen van de EU in het eerste kwartaal van 2025. In deze update worden onder andere besproken: de herziening van de financiering aan Tunesië, een EU-rapport dat misleiding van de Italiaanse politie over het Schengen inreisverbod, het voorstel voor een Europese Terugkeerverordening, de inwerkingtreding van een controversiële Poolse asielwet, de plannen van de Oostenrijkse regering om gezinshereniging voor asielzoekers op te schorten, en vermeende pushbacks door Litouwen. Ook worden de nieuwste HvJEU- en EHRM arresten besproken.