Nieuws

In het kader van een Maltese regeling konden buitenlandse investeerders verzoeken om naturalisatie wanneer zij voldeden aan bepaalde voorwaarden, die voornamelijk van financiële aard waren.
De Commissie is van mening dat deze regeling, waarbij personen die geen daadwerkelijke band met Malta hadden in ruil voor vooraf bepaalde betalingen of investeringen werden genaturaliseerd, een schending vormt van de regels inzake het burgerschap van de Unie en het beginsel van loyale samenwerking. Zij heeft daarom tegen deze lidstaat beroep ingesteld bij het Hof van Justitie EU.
Het Hof oordeelt dat Malta het Unierecht heeft geschonden door de vaststelling en toepassing van de burgerschapsregeling voor investeerders van 2020, die kan worden beschouwd als een vermarketing van de toekenning van de nationaliteit van een lidstaat en – bij uitbreiding – van het Unieburgerschap.
Het Hof wijst erop dat elke lidstaat vrij is om de voorwaarden vast te stellen waaronder hij zijn nationaliteit toekent of intrekt. Bij gebruikmaking van deze vrijheid moet evenwel het recht van de EU in acht worden genomen. Een lidstaat mag zijn nationaliteit – en dus ook het Europees burgerschap – niet toekennen in ruil voor vooraf bepaalde betalingen of investeringen, aangezien dit de verkrijging van de nationaliteit in essentie zou reduceren tot een loutere handelstransactie. Een dergelijke praktijk maakt het onmogelijk om de noodzakelijke band van solidariteit en loyaliteit tussen een lidstaat en zijn burgers tot stand te brengen en om het wederzijds vertrouwen tussen de lidstaten te waarborgen, en schendt bijgevolg het beginsel van loyale samenwerking.
Persbericht HvJEU

In aflevering 6 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 22 uitspraken en 5 noten verschenen: Noot Evelien Brouwer bij het arrest Bouskoura van het Hof van Justitie EU en de einduitspraak van VK Roermond over de vraag of het voorzetten van een bewaringsmaatregel onrechtmatig is wanneer de EU-wettelijke grondslag voor de eerste bewaring is weggevallen en de tweede bewaringsmaatregel op een geheel andere EU-wettelijke basis berust. Noot Aniel Pahladsingh bij het arrest K.A.M. van het HvJEU zijnde het eerste arrest waarin het Hof invulling geeft aan artikel 14 lid 1 onder a van de Kwalificatierichtlijn, de grond om een vluchtelingenstatus in te trekken of te weigeren omdat de vreemdeling een gevaar vormt voor de veiligheid in de lidstaat. Noot Pouya Fard bij de Afdelingsuitspraak over de rol van het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, ook wel bekend als het Verdrag van Istanbul. Noot Lieneke Slingenberg bij de Afdelingsuitspraak waarin de Afdeling bij haar standpunt blijft dat het JCS wel kan worden beschouwd als een gespecialiseerde inrichting als bedoeld in artikel 10, eerste lid van de Opvangrichtlijn. Noot Sjoerd Thelosen bij twee rechtbank uitspraken van VK Roermond en VK Zwolle over de informatieplicht van art. 3.5 Vb 2000 bij bewaring en de schriftelijke toelichting in een voor een vreemdeling begrijpelijke taal. Het wordt interessant om te zien of de Afdeling na haar gestelde ultimatum het Roermondse voorbeeld gaat volgen.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 25 april 2025 einduitspraak gedaan in drie zaken (ve25000777, ve25000778 en ve25000779) waarin prejudiciële vragen waren gesteld aan het HvJEU en welke het Hof heeft beantwoord in het arrest Kuduna e.a. op 19 december 2024, ve24002575. De Afdeling behandelt in de einduitspraak twee rechtsvragen. De eerste vraag gaat over de duur van de tijdelijke bescherming waarvoor de minister gebruik heeft gemaakt van de in art. 7 lid 1 Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) geboden mogelijkheid om onverplicht andere categorieën ontheemden tijdelijke bescherming te bieden en het moment waarop de MvA&M deze facultatieve tijdelijke bescherming mocht beëindigen. De Afdeling oordeelt dat de minister bevoegd was om de facultatieve tijdelijke bescherming van deze derdelanders te beëindigen op 4 maart 2024, een tijdstip gelegen voor de datum waarop de verplichte tijdelijke bescherming eindigt.  De tweede rechtsvraag gaat over het moment waarop de MvA&M een terugkeerbesluit mocht uitvaardigen. De Afdeling oordeelt dat de minister het terugkeerbesluit op 7 februari 2024 heeft uitgevaardigd, terwijl de derdelander op dat moment nog facultatieve tijdelijke bescherming genoot en dus legaal op het Nederlandse grondgebied verbleef. O.g.v. art. 2 lid 1 Tri kon de MvA&M daarom nog geen terugkeerbesluit uitvaardigen. 
Persbericht ABRvS

In aflevering 5 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 12 uitspraken en 3 noten verschenen: Noot Mark Klaassen bij twee Afdelingsuitspraken over de gezinshereniging van twee jongvolwassenen referenten uit Syrië met hun ouders en minderjarige broer en zus en de belangenafweging die bij toetsing aan art. 8 EVRM moet worden gemaakt tussen het belang van de betrokkenen en het algemeen belang. De Afdeling geeft aan hoe invulling moet worden gegeven aan economisch welzijn van Nederland en hoeveel gewicht hier aan moet worden toegekend bij de belangenafweging. Klaassen betrekt eerdere belangenafwegingen van de Afdeling hierover en gaat in op het toetsmoment. Noot Pieter Krop bij een Afdelingsuitspraak over een boete op grond van de Wet arbeid vreemdelingen en wanneer er bij een (mogelijke) bestuurlijke boete recht op bijstand door een raadsman ontstaat. De Hoge Raad oordeelde op 6 september 2024 in een belastingzaak oordeelde dat het recht op bijstand door een raadsman niet is beperkt tot procedures die naar nationaal recht als strafrechtelijk kwalificeren. Noot Sjoerd Thelosen bij een Afdelingsuitspraak over een vreemdeling die moeder was van een minderjarig kind dat in Nederland verbleef als alleenstaande asielzoeker en in grensdetentie werd gesteld. Het grensbewakingsbelang weegt zwaar maar de minister moet deugdelijk motiveren en onderzoeken waarom geen minder dwingend middel wordt toegepast. 

In het deze week verschenen aprilnummer van A&MR: 
Geheim want nationale veiligheid (ve25000597) 
In hoeverre hebben de rechter en de vreemdeling toegang tot geheime informatie in migratiezaken waarbij nationale veiligheid een rol speelt? De meeste EU-lidstaten voldoen niet aan de Europese procedurele waarborgen voor toegang. Nederland voldoet er deels aan, maar verplicht in de praktijk de vreemdeling ook om toe te staan dat de rechter slechts beperkt kennisneemt van het dossier (anders kan ook de rechter dat niet zien). Charlotte Carella constateert dat vanaf juni 2026 een beroep kan worden gedaan op de nieuwe Asielprocedureverordening, voor toegang tot alle relevante informatie. 
'Slachtoffer-dader overlap' (ve25000598) 
Bij de beoordeling van asielverzoeken van vluchtelingen die van oorlogsmisdaden worden verdacht, zou de minister meer rekening moeten houden met rechtspsychologische en criminologische inzichten over daderschap en schuld, betoogt Sophie Spil. Zij laat zien dat zeker bij ‘slachtoffer-dader overlap’ de daders vaak in een ernstige sociaaleconomische achterstand verkeren of horen bij een groep die zelf regelmatig doelwit is van geweld. Alleen daders die zich bij de eerste gelegenheid uit de situatie hebben verwijderd, kunnen zich er bij de Nederlandse rechter op beroepen dat ze gedwongen waren.
Peildatum van de leeftijd (ve25000599)
Het gezinsleven van een kind wordt afhankelijk van de snelheid of traagheid van de besluitvorming van de overheid. Dat is volgens Floor Verbrugge en Karen Geertsema het gevolg van een uitspraak van de Raad van State. In juni 2024 besliste de raad namelijk dat de leeftijd van de Unieburger pas wordt vastgesteld op het moment van het besluit over het recht om bij het gezin te verblijven, en niet op het moment van indiening van het verzoek. Dit is volgens de auteurs niet consistent met het beleid over dat verblijfsrecht, en evenmin met de jurisprudentie van het Hof van Justitie over vaststelling van de leeftijd. 
Wanneer asiel? (ve25000600) 
In de eerste Kroniek toelatingsgronden asiel van dit jaar besteedt Sadhia Rafi onder meer aandacht aan arresten van het Europese Hof van Justitie over vervolging van vrouwen in Afghanistan en over het concept veilig derde land en veilig land van herkomst. Ook behandelt ze de uitspraak van de Raad van State over de vraag of verblijf in het Westen leidt tot groot gevaar als iemand terugkeert naar Afghanistan. 
Gezinsband verbroken en hersteld? (ve25000628) 
Uit nieuwe rechtspraak blijkt dat, anders dan voorheen, een eenmaal verbroken gezinsband met een kind kan worden hersteld zodat er een recht ontstaat op verblijf bij het gezin. Chiara Vrije en Barbara Bierhuizen verwachten wel dat het herstel aan hoge eisen zal moeten voldoen. Daarbij telt onder andere de financiële en emotionele afhankelijkheid, de reden van het herstel en de omstandigheden rondom de verbreking. 
Rechtsonzeker (ve25000596) 
De rechtszekerheid staat op het spel nu het kabinet zonder overgangsrecht nieuwe vreemdelingenwetgeving wil invoeren. Volgens Taco Groenewegen biedt dan misschien alleen nog het EU-rechtelijke rechtszekerheidsbeginsel uitkomst.
En: 
is er het Overzicht arresten en lopende zaken van het Europese Hof van Justitie 2025/1 (ve25000616); en Fronnie Biesma citeert in haar column een vluchteling: ‘Toen ik moest vluchten was ik alles kwijt, maar tegelijk kon ik mezelf daardoor opnieuw uitvinden.’ (ve25000629)

De vreemdelingenrechter van de rechtbank Den Haag, nevenzittingsplaats Amsterdam heeft op 20 maart 2025 met spoed om uitleg gevraagd aan het Hof van Justitie van de EU in twee zaken, over de Terugkeerrichtlijn (ve25000531) en over de Opvangrichtlijn (ve25000532). Het gaat om zaken van vreemdelingen die op Schiphol asiel hebben aangevraagd en in grensdetentie in Justitieel Complex Schiphol (JCS) zijn geplaatst. Tot het Hof de vragen heeft beantwoord houdt de rechtbank iedere beslissing over het verzoek aan.
Tegen deze uitspraken staat geen hoger beroep open. Zie in Migratieweb ook de eerdere jurisprudentie van de Afdeling van 29 januari 2025 en 26 februari 2025 en het arrest Landkreis waar de rechtbank in haar vragen naar verwijst.

Volgens vaste Afdelingsjurisprudentie is het de rechtbank niet toegestaan om zelf een inhoudelijk oordeel te geven over de geloofwaardigheid dan wel zwaarwegendheid van een asielrelaas, maar dient deze de zaak terug te verwijzen naar de MvA&M. In de uitspraak van 11 maart 2025 vraagt rb Zwolle zich evenwel af of deze rechtspraak in overeenstemming is met de Definitierichtlijn en de Procedurerichtlijn en verwijst daar bij naar de Hofjurisprudentie. De rb heeft daarom aanleiding gezien tot het stellen van prejudiciële vragen over deze kwestie.

In aflevering 4 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 19 uitspraken en 4 noten verschenen:
Noot Huub Verbaten bij het arrest Keren van het Hof van Justitie EU over het opleggen van een inburgerings- en slagingsplicht aan verzoekers van internationale bescherming onder art. 34 Kwalificatierichtlijn. “Het is evident dat het onderhavige arrest gevolgen heeft voor het boetestelsel dat geheel op de schop moet.” En hoe zit het met de lening onder het oude stelstel? Noot Dirk Schaap bij een Afdelingsuitspraak over een Turkse internationaal chauffeur in dienst van een Nederlandse werkgever. Binnen die categorie is nog weer een verdere tweedeling te maken tussen chauffeurs die een verblijfsvergunning in Nederland beogen en chauffeurs die dat niet doen en louter werkzaam zijn op basis van een (multiple entry) visum. Verder in deze aflevering veel bewaringsuitspraken en vier uitspraken over de grensdetentie in het Justitieel Complex Schiphol met een redactionele noot van Gerben Dijkman over de jurisprudentie tot nu toe en een noot van Stefan Koolen bij de eerste Afdelingsuitspraak van 29 januari 2025 waarbij hij vooral stilstaat bij het nationaalrechtelijke kader en waarom de rechter de tenuitvoerlegging van de grensdetentie in JCS wel kan toetsen. Een Europeesrechtelijke benadering in een noot bij de tweede Afdelingsuitspraak volgt in de volgende aflevering van JV.

Tot en met 28 maart 2025 geeft de ABRvS iedereen de gelegenheid om ‘mee te denken’ in rechtszaken die gaan over rectificatieverzoeken in het kader van de Wet brp. De Afdeling maakt zo gebruik van het instrument van de ‘amicus curiae’. Het gaat om vier rechtszaken die bij de Afdeling in procedure zijn en waarbij de gemeente een verzoek heeft geweigerd om identiteitsgegevens te wijzigen in de brp. In deze zaken speelt vooral bewijsproblematiek: wanneer zijn de overgelegde documenten voldoende om de wijziging door te kunnen voeren? De Afdeling heeft behoefte om een breder beeld te krijgen van deze bewijsproblematiek. In de tweede plaats spelen de gevolgen van wijzigingen die de gemeente wel en niet doorvoert. De Afdeling heeft een aantal specifieke organisaties gericht uitgenodigd om schriftelijk te reageren op haar vragen, zoals de IND, het MvJ&V, de SVB, Vereniging Nederlandse Gemeenten en het Nederlands Forensisch Instituut. Daarnaast wil zij iedereen de gelegenheid bieden om schriftelijk te reageren op onderstaande vragen. Dat kan via dit formulier. Zie voor meer informatie de website van de Afdeling.

In het deze week verschenen februarinummer van A&MR:
Asielzoekers vaker opgesloten (ve25000324)
Als het EU-Asielpact eenmaal wordt uitgevoerd zullen asielzoekers aan de EU-grenzen vaker worden opgesloten, voor maximaal 25 weken. Dit concluderen Lynn Hillary en Claudia Bonamini uit hun analyse van het pact. Detentie dreigt afbreuk te doen aan de zorgvuldigheid van de asielprocedure. Want het belemmert asielzoekers in hun voorbereiding, beperkt contact met de buitenwereld en verhoogt het risico op schending van fundamentele rechten. Hoe kunnen lidstaten hun handelen in lijn brengen met het EU Handvest en het EVRM? 
Syrië veilig? (ve25000325) 
De vraag of Syrië inmiddels veilig is, wekt de indruk dat Syrische vluchtelingen in ons land werden toegelaten vanwege de algemene veiligheidssituatie. Terwijl de meesten een beschermingsstatus kregen omdat ze bij terugkeer het risico liepen te worden aangezien voor politiek opposant van het regime Assad. Omdat een zorgvuldige besluitvorming over intrekking van een beschermingsstatus bovendien lang duur, en nog onduidelijk is wie zoal de macht zal uitoefenen, betoogt Stijn Smulders dat ook na de vlucht van Assad voorzichtigheid geboden blijft. 
Leg uit waarom niet (ve25000326) 
Als de hoogste nationale rechter ondanks een verzoek hiertoe geen prejudiciële vraag stelt aan het HvJ EU, moet hij motiveren waarom niet. In deze uitspraak van het Europese Hof van Justitie van 15 oktober 2025 ziet Erik Scheers drie redenen waarom de terughoudende rechtspraak van de Raad van State over het niet-stellen van prejudiciële vragen zal moeten veranderen. 
Juridisch counselor? (ve25000327)
Op het symposium van de Specialistenvereniging Migratierechtadvocaten spraken advocaten, rechtswetenschappers en IND-medewerkers over de implementatie van het EU Migratie- en Asielpact. Wat zullen de gevolgen zijn voor de rechten van asielzoekers, de rechtsbescherming en de efficiëntie van de behandeling van de asielzaken? En wat is precies een juridisch counselor, waarop asielzoekers recht zullen hebben? Leonie Haenen en Sofia Helbing doen verslag. 
Van koets naar slavernij en kolonisatie (ve25000328)
Wie zijn de mensen op de panelen van de Gouden Koets en wat was hun nationaliteitsrechtelijke positie? Om deze vragen te beantwoorden dook Hans Ulrich Jessurun d’Oliveira in de geschiedenis van het Nederlandse nationaliteitsrecht: hij stuitte op racisme en discriminatie. Hermie de Voer las Natiestaat & kolonialisme, zijn interessante en pijnlijk actuele boek. 
En: 
* beantwoordt Gerd Westendorp de vraag of iemand met een zogeheten Duldung in Duitsland voldoet aan de voorwaarde van bestendig verblijf voor de aanvraag van een mvv bij partner in Nederland (ve25000329); 
* moest Arie van Driel, nestor in het migratierecht, ruim veertig jaar geleden een weekendlang een geheime vreemdelingencirculaire fotokopiëren, om die te kunnen gebruiken in rechtszittingen (ve25000330) en
* signaleert Edward van Kempen in het redactioneel dat regeringspartijen willen agenderen zonder te regeren. Migratiejuristen moeten blijven hameren op de feiten én ‘nadenken over hoe we die feiten overbrengen, want met feiten alleen gaan we het niet redden (ve25000320).