Nieuws

In het verschenen meinummer van A&MR: 
Geweld en eenzame opsluiting in de HTL (ve24001099) 
De bevoegdheden die worden gebruikt in de Handhavings- en Toezichtlocatie (HTL) voor overlastgevende asielzoekers hebben een onvoldoende wettelijke basis. En het gebruik van geweld en eenzame opsluiting kan als een onmenselijke of vernederende behandeling worden gekwalificeerd. Dit concludeert advocaat Frans Willem Verbaas uit zijn onderzoek naar de behandeling van vreemdelingen in de HTL en de problematische situaties die zich daarbij voor kunnen doen. Het gebruik van geweld en eenzame opsluiting blijken in strijd te zijn met het EVRM. 
Hier ben ik thuis (ve24001100) 
Bescherming van je persoonlijke banden met het land dat je als thuisland beschouwt, is een grondrecht, maar er wordt maar weinig beroep op gedaan. Jan-Hendrik Seelow stelt dat een vreemdeling die niet de Nederlandse nationaliteit heeft, maar hier al lang verblijft, werkt, relaties heeft en de taal spreekt, zich er wel degelijk op kan beroepen. Die kan dan niet zomaar worden ‘teruggestuurd’. 
Naar Luxemburg (ve24001101) 
In maart bracht een groep van twintig advocaten, vier IND’ers en enkele andere juristen een tweedaags bezoek aan het Hof van Justitie EU in Luxemburg. Hoe werkt dat Hof, wat gebeurt er zoal op zitting, wie is de Hofleverancier van prejudiciële vragen, wat stond er op het spel en lieten de rechters al iets merken van hun oordeel? Linus Hesselink doet verslag. 
Niet met de Franse slag (ve24001102) 
De Franse Constitutionele Raad besliste onlangs dat een migratiewet op meerdere punten in strijd was met de Franse grondwet, waarop de betreffende artikelen werden geschrapt voordat de wet van kracht werd. Petra Werkman vergelijkt dat oordeel met wat constitutionele toetsing in Nederland zou kunnen opleveren. 
Zwart werk en toch verblijfsrecht (ve24001103) 
Iemand uit een EU-lidstaat die zonder verblijfsvergunning werkt, maar aantoont dat zijn arbeid ‘daadwerkelijk en reëel’ is, kan op basis van EU-recht aanspraak maken op een verblijfsrecht. Volgens Daan de Bruijn zijn die regels ruimer dan in de Nederlandse praktijk het geval blijkt te zijn – terwijl het bij dat ‘zwart werk’ bijna om een half miljoen banen gaat. 
En verder: 
*Redactioneel over de verruiming van het Duitse nationaliteitsrecht tegenover de aanscherping van eisen voor dubbele nationaliteit en naturalisatie die de formerende partijen in Nederland voor ogen staat – terwijl zij niettemin de integratie van immigranten bepleiten door Kees Groenendijk (ve24001098); 
*Een eerste Kroniek Unieburgerschap over het vrij verkeer, gezinshereniging en nationaliteit vanaf 2019 door Hanneke van Eijken (ve24001104);
*Vraag & Antwoord over een langdurig ingezetene in Duitsland mag werken in Nederland, als hij zijn Duitse status mogelijk is verloren na arbeid in Italië door Gerd Westendorp (ve24001105); 
*Column van Akhrat Ramadan over hoe ze van Iraakse ‘advocaat zonder tas’ – zo genoemd omdat ze als vierjarige opmerkelijk volwassen uitspraken deed – in Nederland Kinderombudsman hoopt te worden (ve24001106).

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 8 mei 2024 geoordeeld dat de Staatssecretaris altijd een of meer landen van terugkeer moet noemen in het terugkeerbesluit. Dit volgt uit het arrest FMS e.a. van het HvJEU, ve20001575. Daar kan geen uitzondering op worden gemaakt, zoals de staatssecretaris had betoogd. Dat moet hij ook doen als hij de identiteit, nationaliteit en herkomst van een vreemdeling niet gelooft. De staatssecretaris kan dan het land noemen waarvan een vreemdeling zegt vandaan te komen of waarvan een vreemdeling zegt de nationaliteit te hebben. De staatssecretaris had, in tegenstelling tot wat de rechtbank had geoordeeld, in deze zaak wel voldoende onderzoek naar de nationaliteit en herkomst van de vreemdeling gedaan. De staatssecretaris zal, zoals de rechtbank terecht ook al had geoordeeld, opnieuw een terugkeerbesluit moeten nemen. 

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 6 mei 2024 in twee bewaringzaken geoordeeld dat de cijfers over oktober tot en met december 2023 een groei laten zien in de aantallen nationaliteitsbevestigingen, laissez-passer-afgiftes en uitzettingen van Algerijnse vreemdelingen naar Algerije. Die cijfers, in onderlinge samenhang bezien met de de door de staatssecretaris genoemde ontwikkelingen, zoals het aantreden van een nieuwe consul, rechtvaardigen het oordeel dat er vanaf december 2023 voldoende concrete aanknopingspunten waren om te verwachten dat vreemdelingen met de Algerijnse nationaliteit binnen een redelijke termijn met een door de Algerijnse autoriteiten afgegeven laissez-passer konden worden uitgezet naar Algerije. In de twee voorliggende zaken betekent dit dat in zaak 202306388/1/V3 in oktober 2023 nog geen zicht op uitzetting kon worden aangenomen omdat toen nog maar 1 laissez-passer was afgegeven, maar voor de andere zaak 202307965/1/V3 kan wel zicht op uitzetting worden aangenomen.

In aflevering 6 van Jurisprudentie Vreemdelingenrecht zijn 16 uitspraken en 5 noten verschenen: Noot Corrien Ullersma bij een uitspraak van de Afdeling waarin de toepassing van artikel 8 EVRM in nareisprocedures onder de loep wordt genomen. Zou een daadwerkelijke, echte artikel 8 EVRM toets in nareis nog betekenis hebben, boven de Gri-proof invulling en de nu toegevoegde/erkende bevoegdheid tot een ambtshalve artikel 8 EVRM toets leidend tot een reguliere status? Noot Jeremy Bierbach bij een uitspraak van de Afdeling waarin de casus een fraai voorbeeld is van een legpuzzel met op elkaar aansluitende stukken van Unierecht die de vreemdeling een van referent afgeleid verblijfsrecht oplevert. Noot Gerard-René de Groot bij een uitspraak van de Afdeling over het verliezen van het Nederlanderschap door het verkrijgen van een andere nationaliteit. Hij schrijft over de nieuwe optie mogelijkheid met evenredigheidstoets ex artikel 6 lid 1 sub p RWN. Noot Viola Bex-Reimert bij een uitspraak van de VK Amsterdam over art. 6:6 Awb en de discretionaire ruimte voor het bestuursorgaan en de rechter om een pro-forma bezwaarschrift, ondanks bestaande gebreken, alsnog ontvankelijk te verklaren. Noot Lieneke Slingenberg bij een uitspraak van VK Groningen over dat de vrijheidsbeperking in de Procesbeschikbaarheidslocatie (PBL) in Ter Apel geen wettelijke grondslag heeft. Daarnaast gaat zij kort in op de uitspraak van VK Groningen dat bij plaatsing van asielzoekers in de ROV-kamer in de HTL sprake is van vrijheidsontneming, waarvoor geen wettelijke grondslag bestaat. 

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State (Afdeling) heeft op 25 april 2024 in navolging op VK Amsterdam (ve24000840) eveneens prejudiciële vragen gesteld aan het HvJEU in hoger beroepen tegen uitspraken van VK Roermond, Zwolle en Haarlem. De Afdeling wil weten op welk moment de door de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid onverplicht geboden tijdelijke bescherming aan zogeheten derdelanders eindigt die een tijdelijke verblijfsvergunning hadden in Oekraïne. De Afdeling verzoekt om haar vragen met die van Amsterdam samen te voegen. Tevens verzoekt zij het Hof om de vragen in een versnelde procedure (PPU procedure) te beantwoorden. Tenslotte wordt de schorsing van de hoger beroepen tegen de uitspraken van Roermond, ECLI:NL:RBDHA:2024:3694, Zwolle, ve24000820, en Haarlem, ve24000924, geschorst tot het Hof een uitspraak heeft gedaan en houdt zij iedere verdere beslissing aan. 
--- Persbericht ABRvS

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 24 april 2024 in drie uitspraken geoordeeld dat het besluitmoratorium met betrekking tot vreemdelingen afkomstig uit Palestijnse gebieden (Gaza en de Westelijke Jordaanoever) onvoldoende is gemotiveerd omdat de staatssecretaris zich niet heeft uitgelaten over de ontwikkelingen die in Gaza hebben plaatsgevonden na 5 november 2023 tot 19 december 2023. Deze informatie had de SvJ&V op hoofdlijnen kenbaar moeten betrekken bij zijn besluitvorming. 
--- Persbericht ABRvS

In aflevering 5 van JV zijn 18 uitspraken en acht noten verschenen: Noot Marcelle Reneman bij het arrest AA van het HvJEU met het oordeel dat haar uitspraken moeten worden aangemerkt als een nieuw element in een opvolgende asielaanvraag, Zij gaat o.a. verder in op de verwachting dat dit het aantal opvolgende asielaanvragen en verzoeken om bestuurlijke heroverweging die (uitsluitend) gebaseerd zijn op een nieuwe HvJ EU-uitspraak zal doen toenemen. Noot Dirk Schaap bij de grote kamer uitspraak van het CBb over de minder strikte koers bij de toegang tot de bezwaarprocedure en tot de rechter ingeval te laat bezwaar is gemaakt of beroep is ingesteld. Noot Bram van Melle bij Afdelingsuitspraak over de 30% regeling, een belastingvoordeel waar buitenlandse werknemers die naar Nederland komen aanspraak op kunnen maken. Noot Oswald Nunes bij een Afdelingsuitspraak waarin zij oordeelt dat de rechtbankdeskundige bij het beoordelen van de vraag of er sprake is van een medische noodsituatie een andere maatstaf heeft gehanteerd dan is beschreven in het BMA-protocol. Noot Carolus Grütters bij een Afdelingsuitspraak over twee uit Afghanistan gevluchte amv’s waarbij hij na lezing bleef zitten met de vraag: waar gaat dit nu eigenlijk over? Noot Mark Klaassen bij een uitspraak van VK Haarlem over bestaan van gezinsleven tussen grootmoeder en kleinkinderen en hoe deze uitspraak zich verhoudt tot de rechtspraak van de Afdeling over hechte persoonlijke banden en het beleid daarover. Afsluitend beargumenteert hij waarom de rechtbank op een verkeerde manier toetst aan het bestaan van hechte persoonlijke banden. Een civielrechtelijke noot van Pim Huisman en Niels Jak bij de kort geding uitspraak over niet nakomen opvangverplichting in ter Apel.  Zij behandelen o.a. de verschillende bestuursovereenkomsten en het mediationtraject die een rol spelen bij de nakomingsvraag in het algemeen en gaan kort in op de ontwikkelingen na het wijzen van dit vonnis. Noot Lynn Hillary en Eva Berger bij een uitspraak van VK Utrecht gaat over het leggen van Dublin claims op Italië waarbij geen overdrachtsbesluit volgt gelet op jurisprudentie van de Afdeling, maar de staatssecretaris de overdrachtstermijn wel laat vollopen. Mag dit en welke effectieve rechterlijke bescherming heeft een vreemdeling hiertegen?

In het vandaag verschenen aprilnummer van A&MR: 
Terugkeerbesluit: simpel en toch ingewikkeld (ve24000767) 
De simpele definitie van het terugkeerbesluit is al ruim vijftien jaar onveranderd. Toch is het niet eenvoudig te bepalen wanneer dat besluit kan worden genomen, wat erin moet staan en wat de gevolgen zijn voor het verblijfsrecht. De rechtspraak van het Europese Hof van Justitie kent namelijk nogal wat wendingen. Sjoerd Thelosen schetst de ontwikkelingen en de gevolgen voor de Nederlandse rechtspraktijk. Inmiddels zijn er nieuwe prejudiciële vragen gesteld die weer voor verrassingen kunnen zorgen. 
De tijd heelt niets (ve24000769) 
Intrekking van een verblijfsvergunning vanwege strafbare feiten of gevaar voor de openbare orde is geen schending van artikel 8 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, ook niet als de vreemdeling lang in het gastland woonde of er geboren is. Dit is de laatste jaren de lijn in de uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Daar komt bij dat in Nederland door beleidswijzigingen in 2010 en 2012 de bescherming van langdurig verblijvende vreemdelingen sterk is verminderd. Naar aanleiding van het EHRM-arrest ‘Loukili tegen Nederland’ (april 2023) bekritiseert Martijn Stronks de ontwikkeling dat langdurig verblijf voor vreemdelingen met een crimineel verleden steeds minder zwaar telt. 
Van tijdelijk naar asiel (ve24000775) 
Vreemdelingen uit Oekraïne moeten een asielaanvraag doen om voor bescherming op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming in aanmerking te komen, maar de behandeling van de aanvraag wordt opgeschort zolang die Richtlijn van kracht is. Kan niettemin een besluit daarover door vreemdelingen uit Oekraïne worden afgedwongen (de asielstatus geeft een duurzamere bescherming dan de tijdelijke)? Volgens Angelina van Kampen is het antwoord niet duidelijk maar kan worden betoogd dat een andere Europese richtlijn daarvoor wel een basis geeft. Bovendien ging de Tweede Kamer ervanuit dat als een asielvergunning kán worden verleend, deze ook zál worden verleend. Volgens Van Kampen zou dat in ieder geval kunnen gelden voor tijdelijk beschermden met (ook) een Syrische en Jemenitische nationaliteit. 
Het permanente tijdelijke (ve24000776) 
Overweldigd door schuldgevoel over de daden van haar geboorteland, werkte de Russische Irina Kosareva veel als vrijwilliger voor Oekraïense vluchtelingen. Tegelijkertijd moest ze ondanks de (tijdelijke) sluiting van de Russische ambassade haar Nederlandse verblijfsvergunning zien te verlengen. In de column verzucht ze dat het uiteindelijk goed afliep zodat ze haar hond kon verzekeren ‘dat de IND niet genoodzaakt zou zijn om de uitlaatbeurten over te nemen’. Ze is inmiddels Nederlander geworden. ‘Niets zo permanent als het tijdelijke.’ 
En verder: 
Redactioneel over de spreidingswet door Angelina van Kampen (ve24000764); 
Kroniek over de toelatingsgronden asiel 2024/1 door Sadhia Rafi (ve24000773); 
Update van de arresten en zaken van HvJEU 2024/1 door Kees Groenendijk, Carolus Grütters en Helen Oosterom-Staples (ve24000774).

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 27 maart 2024 drie uitspraken gedaan over gezinshereniging. In uitspraak ve24000804 gaat het over gezinshereniging van een grootmoeder bij haar kleinkinderen en in de uitspraken ve24000799 en ve24000804 gaat het over gezinshereniging van een moeder bij haar volwassen kinderen. De Afdeling benadrukt dat het uitgangspunt in de uitspraak van 13 juli 2022 (ve22001932) onverkort van kracht blijft. Volgens de uitspraak van 27 maart 2024 mag de staatssecretaris volstaan met de vaststelling dat er geen bijkomende elementen van afhankelijkheid tussen een vreemdeling en degene bij wie hij gezinshereniging  wil bestaan. De staatssecretaris heeft in uitspraak ve24000799 namelijk terecht betoogt dat de moeder niet sinds het overlijden van haar echtgenoot financieel afhankelijk was van haar volwassen zoons. Maar de staatssecretaris moet dan wel bij zijn beoordeling alle relevante individuele aspecten betrekken. Anders dan uit de uitspraak van 13 juli 2022 volgt, hoeft hij in dat geval dus niet de belangen van de Nederlandse Staat af te wegen tegen de belangen van de betrokken vreemdeling. In de onderliggende rechtbankuitspraak (ve23000121) is verder wel terecht geconstateerd dat de staatssecretaris niet alle aangevoerde omstandigheden heeft betrokken en beoordeeld. De staatssecretaris zal nu een nieuw besluit op bezwaar moeten nemen met inachtneming van de uitspraak van de Afdeling en de uitspraak van de rechtbank. Zie ook het persbericht van de Afdeling.

In aflevering 4 van JV zijn 14 uitspraken en zeven noten verschenen: Noot Maria Haag en Helen Oosterom-Staples bij het arrest NORDIC INFO (Belgisch reisbureau) van het HvJEU waarin wordt geoordeeld of een lidstaat regels kan rechtvaardigen die de vrijheid van EU-burgers om te reizen en verblijven in de EU beperkt op grond van de volksgezondheid en waar die regels aan moeten voldoen. Noot Sadhia Rafi en Sabaoon Pamir bij het arrest WS van het HvJEU over de vraag of een vrouw die bij terugkeer naar haar land van herkomst zal worden blootgesteld aan huiselijk geweld, eer gerelateerd geweld of een gedwongen huwelijk in aanmerking kan komen voor internationale bescherming? En zo ja, welke vorm van internationale bescherming? Noot Karin Zwaan bij de uitspraak van het Supreme Court van het Verenigd Koninkrijk over  waarom het beleid om bepaalde asielzoekers die het Kanaal overstaken en illegaal het VK bereikten, naar Rwanda over te brengen voor de behandeling van hun asielaanvraag onwettig is. Noot Lynn Hillary bij een Afdelingsuitspraak waarin de vraag voorlag of de staatssecretaris een terugkeerbesluit en inreisverbod mag uitvaardigen, en hoe moet worden omgegaan met informatie uit een andere lidstaat welke een oordeel heeft gegeven over een refoulementverbod. Noot Marcelle Reneman bij een Afdelingsuitspraak en een rechtbank uitspraak in navolging op de uitspraak van de Afdeling over de loopbrief, over of de overschrijding van de termijn van 72 uur in Eurodac verordening over opnemen vingerafdrukkengevolgen heeft voor de aanvang van de (terugname)termijn van twee maanden in de Dublinverordening. De Afdeling concludeert dat dit niet het geval is. Reneman gaat daarbij in op het arrest Mengesteab en op het wel of niet optellen van de termijnen. Noot Marjon Ristra-Peeters bij een Afdelingsuitspraak over de feitelijke beschikbaarheid van mantelzorg en de beschikbare mantelzorg in Guinee. Tenslotte een redactionele noot van Marcelle Reneman bij een uitspraak van de VK Arnhem waarin zij in het kader van de LH jurisprudentie uitlegt wat het opnieuw horen van de asielzoeker in het kader van de inhoudelijke, integrale beoordeling toevoegt aan het eerdere gehoor dat heeft plaatsgevonden in het kader van de beoordeling of sprake was van nieuwe elementen of bevindingen.