Nieuws

Hiermee wordt een procedure in het leven geroepen om staatloosheid vast te laten stellen door een rechter. De nieuwe procedure sluit grotendeels aan bij de vaststellingsprocedure o.g.v. art. 17 RWN. In een ander wetsvoorstel wordt voorzien in de met deze vaststellingsprocedure samenhangende wijzigingen van de RWN, de paspoortwet alsmede intrekking van voorbehouden bij het Verdrag betreffende de status van staatlozen i.v.m. vaststelling van staatloosheid.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 23 december 2020 prejudiciële vragen gesteld aan het HvJEU of het Unierecht op grond van de Terugkeerrichtlijn en de Opvangrichtlijn verplicht tot tot een ambtshalve toetsing door de rechter of aan alle voorwaarden van de bewaring is voldaan met inbegrip van voorwaarden die de vreemdeling niet heeft betwist dat eraan is voldaan, terwijl hij daartoe wel de mogelijkheid had. Aangezien het hier om bewaring gaat heeft de Afdeling het Hof gevraagd deze vragen met spoed te behandelen.

In deze EU Update bespreekt Willem Hutten, secretaris van de Commissie Meijers, de recente politieke ontwikkelingen rond het Europese asiel- en migratiebeleid in 2020. Besproken worden het Asiel- en migratiepact, Schengen, Covid-19, de crisis aan de Turks-Griekse grens, Frontex en de visa-wederkerigheid.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 16 december 2020 in drie uitspraken overwogen dat de Corona-epidemie in de periode van16 maart 2020 tot 16 mei 2020 tot een overmachtssituatie heeft geleid voor de staatssecretaris in asielprocedures waardoor hij vreemdelingen niet fysiek kon horen, terwijl dat een verplichte en essentiële stap in de besluitvorming is. De termijn voor het nemen van een besluit wordt hierdoor automatisch opgeschort. Dit geldt ook als de staatssecretaris bij het ontstaan van overmacht al te laat was en daarom dwangsommen wegens niet tijdig beslissen zou moeten betalen. Verder schort de overmacht schort een opgelegde nadere termijn op. Tenslotte heeft de Afdeling overwogen dat het verlengen van de beslistermijn met 6 maanden in overeenstemming is met de Procedurerichtlijn.

In deze aflevering 12 uitspraken en 6 noten bij Afdelingsuitspraken. Van Tom de Boer over de verhouding tussen het uitleverings- en vreemdelingenrecht en de autonome plicht van de staatsecretaris om het refoulement-risico conform het asielrecht te onderzoeken. Arend van Rosmalen over de tijdelijke aard van het Chavez recht in een naturalisatiezaak. Van Seda Beyik over of een Turkse vreemdeling met toepassing van de standstill-bepaling van besluit 1/80 een succesvol beroep kan doen op het driejarenbeleid. Bahia Aarrass over het zelf in de zaak voorzien door de Afdeling bij een wedertoelating van een oude Surinaamse vrouw die 42 jaar de Nederlandse nationaliteit bezat in het kader van 8 EVRM. Karen Geertsema over nareiszaken waarin de referent minderjarig is op het moment van de asielaanvraag en meerderjarig op het moment van de statusverlening. En van Mirjam van Riel in een vervolgnoot bij een zesde uitspraak over of een verzoek tot gezinshereniging beoordeeld moet worden binnen nareis of regulier.

De vreemdelingenkamer van de rechtbank Amsterdam heeft op 24 november 2020 Het HvJEU prejudiciële vragen gesteld over de tijdelijkheid van een verblijfsrecht op grond van art. 20 VWEU. In de aangehouden procedure gaat het om een Ghanese moeder die een 'Chavez-vergunning' heeft sinds 2013 bij haar in 2002 geboren Nederlandse zoon. Haar aanvraag in 2019 voor een 'EU verblijfsvergunning langdurig ingezetene' was afgewezen omdat haar verblijfrecht tijdelijk van aard is.

Engelstalige expert opinion van de Migration Law Clinic (VU) getiteld: Reviewing the application of Chavez-Vilchez in the Netherlands. Onderzoek naar de vraag of het Nederlandse beleid en toepassing in de praktijk met betrekking tot derdelander ouders van een EU-burger kind in overeenstemming is met de jurisprudentie van het HvJEU en in het bijzonder het arrest Chavez-Vilchez. Onderzoek is gedaan naar de afhankelijkheidstoets en hoe deze in andere lidstaten van de EU is toegepast.

In aflevering 14 staat het thema openbare orde centraal. Met noten van Kees Groenendijk bij het arrest UQ en SI over het openbare orde criterium en langdurig ingezeten derdelanders en de bescherming tegen uitzetting. Van Marq Wijngaarden bij het arrest JZ. Het vervolg op het arrest Ouhrami, brengt dit arrest wel de duidelijkheid waar op werd gewacht? Tevens een noot van Marq bij de drie Afdelingsuitspraken over de uitleg van het begrip ‘bedreiging voor de openbare orde’ in de Schengengrenscode en de Gezinsherenigingsrichtlijn. En een noot van Martijn Stronks over het omgaan van de Afdeling in de uitspraak over de betekenis van de overgangsbepaling van de glijdende schaal voor langdurig verblijvende vreemdelingen. Naast openbare orde ook nog noten bij andere Afdelingsuitspraken. Een van Lisardo Fernandez Ferreiro over hoe heroverweging van een eerdere afwijzende asielbeschikking kan leiden tot een ingangsdatum die ligt voor de datum van dat heroverwegingsverzoek. Van Joseph Fleuren over dat billijkheid met zich kan brengen dat van een strikte toepassing van een wettelijk voorschrift moet worden afgezien. En van Karin Zwaan over het beginsel van equality of arms in een casus waar de vreemdeling niet aannemelijk heeft gemaakt dat er geen deskundigen zijn die een contra-expertise kunnen verrichten.

De rechtbank Zeeland West-Brabant heeft op 29 oktober 2020 de vorderingen van de staat om het executoriaal derdenbeslag ten laste van de staat wegens verschuldigde dwangsommen op te heffen afgewezen. Art. 611d Rv is gelet op de wetsgeschiedenis van toepassing op een door de bestuursrechter opgelegde nadere dwangsom. De Staat had zich moeten wenden tot de bij uitsluiting bevoegde bestuursrechter in plaats van zelf in een brief de hoogte van de dwangsommen aan te passen. Hiermee liet de Staat de vreemdeling geen andere keuze dan executoriaal beslag te leggen. Sprake is van misbruik van recht i.d.z.v. art. 436 Rv en handelen in strijd met het fair play-beginsel wat gelijk gesteld moet worden aan betalingsonwil.

In het oktobernummer onder andere een aantal beschouwingen over rechtsbescherming in het Europees Migratierecht:
* Versterking (ve20003347)
Rechter Sacha Prechal schept orde in de wirwar van bepalingen en uitspraken over de rechtsbescherming in Europa. Het samenspel van ongeschreven beginselen en geschreven normen heeft de rechtsbescherming in het asielrecht versterkt.
* Hinderlijke uitbreiding (ve20003348)
Emeritus hoogleraar Kees Groenendijk kijkt naar de ontwikkelingen in de rechtsbescherming van de afgelopen vijftig jaar. De rechtsbescherming is aanmerkelijk uitgebreid en dat ‘heeft geleid tot minder willekeur en subjectiviteit bij de uitvoering.’ 
* Verplichting (ve20003349)
Advocaat Corrien Ullersma analyseert de rollen van de staat, de rechter en de advocaat in de praktijk van rechtsbescherming.  Het beginsel van effectieve rechtsbescherming blijkt ‘bewerkelijk in onderhoud’ te zijn. 
* Oproep (ve20003350)
Universitair docent Karen Geertsema ziet in twee recente uitspraken van het Europese Hof van Justitie de oproep aan rechtsbijstandsverleners om gebreken in de asielprocedure naar voren te brengen.
Verder in dit nummer de kroniek nationaliteitsrecht (ve20003352), een Uitspraak Uitgelicht over een rechtbankuitspraak die verduidelijkt wanneer de IND medisch onderzoek moet laten verrichten en wanneer de dienst de uitslag van het onderzoek moet afwachten (ve20003353), en een V&A over het ongemotiveerd afwijzen van een visum kort verblijf (ve20003351).