Nieuws

In navolging van prejudiciële spoedvragen van de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State op 23 december 2020 over de omvang van de ambtshalve rechtelijke beoordeling van de rechtmatigheid van de bewaring, heeft de vreemdelingenkamer van de rechtbank Den Haag zp 's-Hertogenbosch op 26 januari 2021 eveneens prejudiciële spoedvragen gesteld aan het HvJEU over de omvang van die toets. De vragen gaan met name over of het is toegestaan om de vreemdelingendetentie zo in te richten dat het de rechter is verboden om alle aspecten van de rechtmatigheid van de detentie ambtshalve te onderzoeken, te beoordelen en bij de ambtshalve vaststelling dat de detentie onrechtmatig is deze onrechtmatige detentie onmiddellijk te beëindigen en de onmiddellijke invrijheidsstelling van de vreemdeling te bevelen.

De eerste aflevering van 2021 bevat onder andere artikelen over:
* Gaten dichten: Stephan Roelofs laat zien hoe verblijfsgaten op basis van EU-richtlijnen kunnen worden gedicht. Hij concludeert onder andere dat er een eind moet komen aan de ‘gedrevenheid die de IND aan de dag legt bij het vinden van verblijfsgaten’.
* Verplicht reizen in coronatijd: Een vreemdeling die nog geen mvv heeft is verplicht dat document op te halen in het land van herkomst of duurzaam verblijf. Ook tijdens de coronacrisis houdt de IND vast aan deze eis. Esthelle Jansen-Mahfoud laat zien dat de ophaaleis niet altijd het doel van de regeling dient.
* Grensdoden: In de afgelopen 30 jaar zijn naar schatting 40.000 mensen omgekomen bij pogingen om Europa te bereiken. Hebben de Europese staten daarmee niet het recht van eenieder op leven geschonden, dat wordt beschermd door EVRM? Lisa-Marie Komp beargumenteert dat dit verdrag ook van toepassing is op gevallen van ‘grensdoden’ op volle zee als een staat daar geen of beperkte feitelijke controle uitoefent. 
* Oud pact: De Europese Commissie kwam onlangs met een nieuw Asiel- en migratiepact. In de Kroniek Europees asielrecht worden de verschillende onderdelen van dit pact op een rij gezet. En acht auteurs die werkzaam zijn bij de Radboud Universiteit Nijmegen gaan na welke problemen het pact probeert op te lossen en wat de verwachte gevolgen ervan zullen zijn. Het pact blijkt nog steeds cruciale obstakels te kennen voor een gelijke verdeling van de verantwoordelijkheid over de verschillende EU-lidstaten. Al met al lijkt er geen sprake te zijn van de beoogde ‘nieuwe start’.
Verder in dit nummer een verslag van de promotie van Dario Dzananovic van 5 november 2020 aan de Radboud Universiteit Nijmegen, de Kroniek vrijheidsontneming van Jim Waasdorp, een Vraag&Antwoord van Gerd Westendorp over het bezoeken van een geliefde in coronatijd en een column van promovenda Kris van der Pas. Het redactioneel is van de hand van voorzitter Ashley Terlouw. 

In aflevering 1 natuurlijk onze jaarlijkse nr. 1. De winnende annotatie van de studenten Pien Offerhaus en Carina van Os bij het EHRM arrest M.N. e.a. t. België met de toepasselijke titel 'asylum seekers stuck between law and politics', met een pleidooi voor functionele jurisdictie. De noot van Hans Balfoort bij het arrest JP van het HvJEU bespreekt het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel voor de asielzoeker (46 Pri) en het recht op toegang tot een rechter (47 Hv) en de grote ruimte van lidstaten bij het opstellen van procedureregels zoals bekendmaking van een asielbesluit. Maar voldoen deze aan het doeltreffendheidbeginsel? Marjon Peeters en Evert Bloemen schreven een noot bij een Afdelingsuitspraak in een art 64 Vw procedure, over de gegeven mantelzorginformatie aan het BMA en is deze informatie voldoende om een afweging te kunnen maken? En een noot van Lisardo Fernandez Ferreiro over de bevoegdheid in art. 78 Vw voor de voorzieningenrechter om bij een vovo ter voorkoming van uitzetting zoveel mogelijk ook op het bezwaar- of beroepschrift te beslissen. Wordt hier gebruik van gemaakt en hoe gaat dat in de praktijk?

Het Hof van Justitie EU heeft op 14 januari vragen van de rechtbank Den Haag zp 's-Hertogenbosch beantwoord. De Terugkeerrichtlijn in samenhang met het Handvest grondrechten EU moet zo uitgelegd worden dat een terugkeerbesluit tegen een niet begeleide minderjarige eerst mag worden uitgevaardigd indien sprake is van adequate opvang in het land van terugkeer, daarbij mag geen onderscheid louter op leeftijd worden gemaakt en niet gewacht worden met verwijdering tot de leeftijd van 18 jaar is bereikt.

In de kerstvakantie is het decembernummer van A&MR verschenen, met daarin beschouwingen over:
* Boetes zonder verwijtbaarheid: In reactie op een eerder artikel over de goede effecten van de boetes in het inburgeringsbeleid, maakt Ellen Nissen duidelijk dat het begrip ‘verwijtbaarheid’ bij de boetes bureaucratisch en rigide wordt ingevuld.
* Geen vergunning (meer): Verblijfsvergunningen kunnen worden ingetrokken, of geweigerd, op grond van verbetering van de situatie in een land van herkomst, omdat het zogenoemde hoofdverblijf een tijdlang is verplaatst of omdat de vreemdeling wordt verdacht van een misdrijf tegen de vrede, van oorlogsmisdrijven of van misdrijven tegen de menselijkheid. Drie artikelen van Anna Chatelion Counet, Anjo Hekman & Flip Jansen, en Marieke van Eik & Anna Cleuters analyseren deze intrekkings- en weigeringsgronden. Hans van Oort bespreekt een uitspraak van de Afdeling waarin een verblijfsvergunning werd ingetrokken na 50 jaar rechtmatig verblijf.
Verder een artikel over het interstatelijk vertrouwensbeginsel van Lynn Hillary, een interview met Annemarie Busser, afzwaaiend Amnesty-senior voor migratie, en een Vraag&Antwoord over Venezolaanse asielzoekers door Annemiek Wijker. 

Het VK zal vanaf 1 januari 2021 i.h.k.v. het kader van het EU-inreisverbod wegens Covid-19 als derde land worden beschouwd. Aangezien het VK momenteel niet voldoet aan de criteria over de gezondheidssituatie in het land en de daar geldende maatregelen zal het VK niet op de lijst van veilige landen van het EU-inreisverbod worden geplaatst en kan geen ontheffing van reisrestricties voor de EU/Schengen worden verleend.

Hiermee wordt een procedure in het leven geroepen om staatloosheid vast te laten stellen door een rechter. De nieuwe procedure sluit grotendeels aan bij de vaststellingsprocedure o.g.v. art. 17 RWN. In een ander wetsvoorstel wordt voorzien in de met deze vaststellingsprocedure samenhangende wijzigingen van de RWN, de paspoortwet alsmede intrekking van voorbehouden bij het Verdrag betreffende de status van staatlozen i.v.m. vaststelling van staatloosheid.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 23 december 2020 prejudiciële vragen gesteld aan het HvJEU of het Unierecht op grond van de Terugkeerrichtlijn en de Opvangrichtlijn verplicht tot tot een ambtshalve toetsing door de rechter of aan alle voorwaarden van de bewaring is voldaan met inbegrip van voorwaarden die de vreemdeling niet heeft betwist dat eraan is voldaan, terwijl hij daartoe wel de mogelijkheid had. Aangezien het hier om bewaring gaat heeft de Afdeling het Hof gevraagd deze vragen met spoed te behandelen.

In deze EU Update bespreekt Willem Hutten, secretaris van de Commissie Meijers, de recente politieke ontwikkelingen rond het Europese asiel- en migratiebeleid in 2020. Besproken worden het Asiel- en migratiepact, Schengen, Covid-19, de crisis aan de Turks-Griekse grens, Frontex en de visa-wederkerigheid.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 16 december 2020 in drie uitspraken overwogen dat de Corona-epidemie in de periode van16 maart 2020 tot 16 mei 2020 tot een overmachtssituatie heeft geleid voor de staatssecretaris in asielprocedures waardoor hij vreemdelingen niet fysiek kon horen, terwijl dat een verplichte en essentiële stap in de besluitvorming is. De termijn voor het nemen van een besluit wordt hierdoor automatisch opgeschort. Dit geldt ook als de staatssecretaris bij het ontstaan van overmacht al te laat was en daarom dwangsommen wegens niet tijdig beslissen zou moeten betalen. Verder schort de overmacht schort een opgelegde nadere termijn op. Tenslotte heeft de Afdeling overwogen dat het verlengen van de beslistermijn met 6 maanden in overeenstemming is met de Procedurerichtlijn.