Nieuws

In deze aflevering van JV twaalf uitspraken en negen noten. O.a. een noot van Maarten den Heijer bij het arrest van het EHRM Grote kamer over het direct terugsturen van migranten die over de grenshekken rond de Spaanse exclave Melilla proberen te klimmen; een noot van Dirk Schaap bij een arrest van het HvJEU over het afstempelen voor uitreis van paspoorten van zeevarenden; een noot van Sjoerd Thelosen bij de Afdelingsuitspraak van 19 december 2019 over de toepassing van Gnandi bij vreemdelingenbewaring tijdens opvolgende asielprocedures; een noot van Evert Bloemen en Karin Zwaan bij een Afdelingsuitspraak over beoordeling van een door de vreemdeling ingebracht iMMO rapport. En nog vijf noten bij uiteenlopende onderwerpen.

Ook op het terrein van het ministerie van J&V zijn aanvullende maatregelen ter bestrijding van de verspreiding van het coronavirus afgekondigd. De gerechtsgebouwen worden gesloten. Dit betekent dat zittingen geen doorgang zullen vinden met ingang van dinsdag 17 maart, 0.00 uur tot en met 6 april, tenzij er een dringende noodzaak bestaat. Hetzelfde geldt voor de ABRvS. Het Juridisch Loket is vanaf 16 maart alleen nog telefonisch, via e-mail en internet bereikbaar. Vreemdelingen die in Nederland aankomen zullen niet tot de COA-opvang worden toegelaten. Er zal geen identificatie en registratie plaatsvinden en gehoren (zowel asiel als regulier) door de IND zullen niet langer doorgang vinden. Dat geldt in beginsel ook voor terugkeergesprekken die de DT&V voert. De loketfunctie van de IND wordt beperkt tot spoedzaken. Voor zover door bovenstaande maatregelen niet binnen bij wettelijk voorschrift bepaalde termijnen kan worden beslist, is er sprake van een situatie van overmacht. Er zal zo spoedig mogelijk een nadere uitwerking van de maatregelen volgen.

De vreemdelingenkamer van de rb Amsterdam heeft op 10 maart 2020, de bewaring van een vreemdeling opgeheven omdat op dit moment geen zicht op overdracht naar Italië in het kader van Dublin bestaat. Ondanks de verwachting bij de Staatssecretaris dat de overdrachten na deze week weer kunnen hervatten heeft hij niet verder kunnen concretiseren waarop deze verwachting is gebaseerd. Gelet op de op 9 maart aangekondigde verdere beperkingen door Italië ziet de rb op dit moment onvoldoende zicht op overdracht binnen de resterende bewaringstermijn. Zie verder ook de uitleg van Evelien Brouwer over de gevolgen van het coronavirus voor het migratierecht op Verblijfblog

In aflevering 3 van JV zijn 14 uitspraken en 6 noten verschenen. Een noot van Marq Wijngaarden bij twee arresten van het HvJEU over de invulling aan het begrip ‘bedreiging van de openbare orde’ in de Schengengrenscode en in de Gezinsherenigingsrichtlijn; Een noot van Marcelle Reneman bij een Afdelingsuitspraak over een derde nareisaanvraag van een inmiddels meerderjarige vreemdeling en de betekenis van het arrest A en S van het HvJEU hierbij; Een noot van Peter Rodrigues bij een Afdelingsuitspraak over een nareis aanvraag bij een inmiddels tot Nederlander genaturaliseerde referent; Een noot van Tesseltje de Lange bij een Afdelingsuitspraak over het unierechtelijke toetsingskader voortvloeiend uit de Single Permit Richtlijn  2011/98/EU en over leges die betaald moet worden voor een verblijfsvergunning onder de beperking zoekjaar; Een noot van Stefan Koolen over het Unierechtelijke doeltreffendheidsbeginsel bij uitspraken van Rechtbanken waarin de IND de beslistermijn heeft overschreden en een dwangsom is opgelegd; Tenslotte een noot van David Kuiper bij een Rechtbank uitspraak over de ruimte die de wet laat voor de situatie dat een vreemdeling krachtens een vovo niet mag worden uitgezet, maar geen rechtmatig verblijf heeft.

In de tweede aflevering van A&MR van dit jaar gaat het over onder andere de 'meer dan normale emotionele banden'. Dora Brouwer en Hana van Ooijen onderzochten wat deze toets in de Nederlandse praktijk betekent en of dit klopt met de jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Er is wel wat aan te merken op het Nederlandse herenigingsbeleid, zo blijkt. Verder staan André Verburg en Thomas Weber stil bij het frequentere overleg van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State met de betrokken ketenpartners. Zij gaan in op het streven van de Afdeling naar meer openheid over de rechtspraak in vreemdelingenzaken, ook in zaken die met verkorte motivering worden afgedaan. Ook bespreekt Willem Hutten recente beslissingen van het Hof van Justitie van de EU inzake openbare orde. Hij betreurt dat het Hof het strikte criterium van een 'werkelijke actuele en voldoende ernstige bedreiging voor een fundamenteel belang voor de samenleving' niet meer hanteert en meer over laat aan de nationale rechter, omdat hiermee de rechtsbescherming voor strafrechtelijk veroordeelde migranten wordt beperkt. In rubriek Vraag & Antwoord gaan Laurence Verkooyen en Lianne Hooijmans in op de positie van Rohingya. Columnist Qader Shafiq sluit af met een column over het vertrouwensbeginsel. 

De Grote kamer van het EHRM heeft op 13 februari 2020 uitspraak gedaan in de zaak N.D. en N.T. - Spanje. De zaak ging over een Malinese en een Ivoriaanse asielzoeker die zich op 13 augustus 2014 samen met honderden anderen illegaal toegang hebben verschaft tot het Spaanse grondgebied door via Melilla aan de Noord-Afrikaanse kust over de hekken te klimmen. Zij werden daarna meteen teruggestuurd naar Marokko zonder individuele uitzettingsbesluiten. Anders dan het Hof eerder deed op 3 oktober 2017 (ve17002064) oordeelde de Grote kamer dat dit niet in strijd was met art. 13 EVRM en art. 4 Aanvullend Protocol nr. 4 (AP). 
De Grote kamer overweegt hierbij dat klagers zichzelf op 13 augustus 2014 in gevaar hebben gebracht door deel te nemen aan een bestorming van de hekken op de grens van Melilla. Door gebruik te maken van een grote groep en geweld te gebruiken maakten zij geen gebruik van de legale procedures om rechtmatig toegang te verkrijgen tot Spaans grondgebied in overeenstemming met de Schengengrenscode. In overeenstemming met Hofjurisprudentie kan het gebrek aan een individuele uitzettingsbeslissing dientengevolge toegeschreven worden aan het feit dat klagers geen officiële bestaande toegangsprocedure hebben gebruikt. Derhalve is geen sprake van een schending van art. 4 AP. Het ontbreken van een rechtsmiddel m.b.t. de uitzetting van klagers vormt op zichzelf geen schending van art. 13 EVRM. 

De Afdeling bestuursrechtspraak komt in haar einduitspraak in de zaken van Tjebbes e.a. tot de conclusie dat de minister van Buitenlandse Zaken, in afwachting van een wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap, op basis van art. 20 VWEU het evenredigheidsbeginsel moet toepassen om te beoordelen wat de concrete gevolgen zijn als iemand de Nederlandse nationaliteit verliest, en daarmee ook het EU-burgerschap. Daarbij kan hij zich beperken tot het moment waarop iemand tien jaar niet meer in Nederland of de EU woont. Hij hoeft dus geen rekening te houden met eventuele gevolgen die zich daarna nog voordoen. Verder gaat het om concrete of voorzienbare gevolgen van het verlies ‘uit het oogpunt van het EU-recht’. Met andere argumenten, zoals de band die iemand stelt te hebben met Nederland of de Nederlandse taal hoeft hij geen rekening te houden. De minister moet binnen vier maanden dit voor Tjebbes en vijf anderen onderzoeken. Blijken de gevolgen onevenredig te zijn dan moeten zij met terugwerkende kracht weer Nederlander kunnen worden.

In aflevering 2 zijn de volgende noten verschenen. Een noot van Kees Groenendijk bij het HvJEU arrest Belgische Staat over de vrijheid van lidstaten om zonder onderzoek een verblijfsvergunning voor gezinshereniging te verlenen en in punt 8 van de noot gaat hij in op het arrest T.B. over grenzen aan verlenen nareis vergunning op grond van de Gezinsherenigingsrichtlijn. Een noot van Viola Bex-Reimert bij twee Afdelingsuitspraken over het recht van een vreemdeling om in hoger beroep een zitting bij te wonen. Tot slot een noot van Helen Oosterom-Staples bij een Afdelingsuitspraak over of de regeling dat de vreemdeling aan het einde van het zoekjaar een arbeidsplaats heeft zodat hij zelfstandig en duurzaam over voldoende middelen van bestaan kan beschikken, verenigbaar is met de standstill-verplichting van Besluit nr. 1/80.

Dit staat in een Kamerbrief van 4 februari 2020, in reactie op een door de Kamer aangenomen motie van de leden Paternotte en Heerma. Volgens het kabinet biedt het nieuwe inburgeringsstelsel gelet op de jurisprudentie van het HvJEU voldoende basis om de inburgeringsplicht opnieuw in te voeren. Dat zal naar verwachting gebeuren op 1 januari 2021. Het herinvoeren van de inburgeringsplicht voor Turkse nieuwkomers betekent tevens dat zij het “basisexamen inburgering in het buitenland” moeten behalen. Ook zal de inburgeringsplicht doorwerken in de voorwaarden voor het verkrijgen van een sterker verblijfsrecht. 

Het VK is met een deal op 31 januari 2020 uit de EU gestapt. Circa 45.000 Britten in Nederland ontvangen van de IND een informatiebrief over hun situatie, die in de overgangsperiode t/m 31 december 2020 ongewijzigd blijft. Pas na de overgangsperiode is een verblijfsdocument nodig om in Nederland te blijven wonen. Britten hoeven hiervoor zelf geen actie te ondernemen, de IND gaat ze persoonlijk per brief uitnodigen om een aanvraag te doen. Britten met een permanent EU-verblijfsdocument (duurzaam verblijf) worden uitgenodigd om dit in te wisselen voor een vervangend verblijfsdocument.