Nieuws

In een uitspraak van 20 juli 2022 oordeelt de Afdeling dat Eritreërs die het militaire onderdeel van de nationale dienstplicht moeten vervullen een reëel risico lopen op een onmenselijke behandeling. Dat is een schending van art. 3 EVRM. De staatssecretaris moet hier rekening mee houden bij zijn beslissing over asielaanvragen van Eritreërs voor wie dit geldt. De Afdeling oordeelt op basis van informatie uit openbare bronnen dat de omstandigheden waaronder het militaire onderdeel van de nationale dienstplicht moet worden vervuld zo ernstig zijn, dat de Eritrese vreemdeling uit die uitspraak een reëel risico loopt op foltering of onmenselijke of vernederende behandeling. Dat is in strijd met art. 3 van het EVRM. De staatssecretaris moet hier rekening mee houden bij zijn beslissing over asielaanvragen voor Eritreërs voor wie dit geldt. Hij zal daarom een nieuw besluit moeten nemen op de asielaanvraag van de man.

Dit staat in een Kamerbrief van 5 juli 2022. De herinvoering van het mvv-vereiste hangt samen met de herinvoering van de inburgeringsplicht buitenland voor Turkse onderdanen in het kader van de WI 2021. Eerder werd aangenomen dat het mvv-vereiste in strijd zou zijn met Hofjurisprudentie (onder meer het arrest Demir (2013)). Dat standpunt is verlaten onder verwijzing naar het latere latere arrest Yön. Het opnieuw hanteren van het mvv-vereiste als zelfstandige afwijzingsgrond betreft alle Turkse onderdanen en hun gezinsleden uit derde landen die vallen onder het associatierecht, ongeacht de vraag of zij per 1 januari 2022 inburgeringsplichtig zijn geworden of niet. In de Vc zullen aanvullende beleidsregels worden opgenomen. De nieuwe beoordelingswijze zal per 1 oktober 2022 ingaan.

Voor personen die een tijdelijke verblijfsvergunning hadden in Oekraïne, bijvoorbeeld omdat zij daar studeerden of werkten, geldt dat zij in Nederland vanaf 19 juli 2022 niet langer vallen onder de Richtlijn Tijdelijke bescherming, ongeacht of zij rechtstreeks uit Oekraïne komen, in hun land van herkomst zijn geweest of via een ander EU-land komen. Dit betekent dat deze derdelanders niet langer aanspraak kunnen maken op gemeentelijke opvang, leefgeld, onderwijs en medische zorg. Dit meldt de IND in een nieuwsbericht van 19 juli 2022. De belangrijkste reden hiervoor is dat de staatssecretaris een toename ziet in het aantal derdelanders dat vanuit andere Europese landen naar Nederland komt. Daarnaast ontvangt het kabinet signalen dat er mogelijk misbruik wordt gemaakt van de bescherming die onze wet biedt, met name van personen afkomstig uit veilige derde landen.

In deze tweede EU Update van 2022 geeft Barbara Safradin, werkzaam als secretaris bij de Commissie Meijers, een overzicht van de recente EU migratieontwikkelingen en de wetgevende en niet-wetgevende voorstellen van de Europese Commissie in het tweede kwartaal van 2022. Aan bod komen: de oorlog in Oekraïne en impact hiervan op individuele EU lidstaten, wijzigingen in de Schengengrenscode, pushbacks aan de Europese grenzen, misstanden binnen EU agentschap Frontex en het nieuwe EU voorzitterschap van de Tsjechische Republiek.

De MvSZW moet haar boetebeleid voor overtredingen van de Wet arbeid vreemdelingen aanpassen. De MvSZW moet daarbij rekening houden met de mate van verwijtbaarheid van de overtreding. Dat staat in een Afdelingsuitspraak van 13 juli 2022. De uitspraak gaat over een boete die de MvSZW had opgelegd aan een bedrijf dat stages aanbood in de tuinbouw. De Afdeling oordeelt dat de MvSZW in het beleid onderscheid had moeten maken tussen opzet, grove schuld, normale verwijtbaarheid en verminderde verwijtbaarheid bij het vaststellen van de hoogte van de boete. In afwachting van nieuw, meer gedifferentieerd boetebeleid voor Wav, ziet de Afdeling aanleiding om in deze zaak en andere vergelijkbare Wav-boetezaken aan te sluiten bij het Boetebesluit socialezekerheidswetten.

In een uitspraak van 13 juli 2022 oordeelt de Afdeling dat de staatssecretaris bij een verzoek om gezinshereniging ex art. 8 EVRM altijd een belangenafweging moet maken. Anders dan voorheen kan de staatssecretaris niet volstaan met de vaststelling of beschermenswaardig familieleven bestaat. De Afdeling heeft tot nu toe altijd geoordeeld dat bij het ontbreken van meer dan normale emotionele banden tussen meerderjarige familieleden de staatssecretaris geen verdere belangenafweging hoeft te maken. Nu oordeelt de Afdeling echter dat die beoordeling niet volledig recht doet aan de belangen van betrokkenen bij hun recht op familieleven. Ook als de staatssecretaris vindt dat er tussen meerderjarige vreemdelingen meer dan normale emotionele banden ontbreken, zal hij voortaan een belangenafweging moeten maken.

De Afdeling oordeelt in een uitspraak van 6 juli 2022 dat de Tijdelijke wet opschorting dwangsommen IND onverbindend is voor zover deze de mogelijkheid uitsluit om beroep bij de rechter in te stellen als de SvJ&V niet op tijd beslist op een asielaanvraag. Volgens de Afdeling heeft een asielzoeker geen doeltreffend rechtsmiddel meer om op te komen tegen te trage besluitvorming als de wet de rechtsgang bij de bestuursrechter uitsluit.

In JV 2022 afl. 9 zijn 14 uitspraken en 5 noten verschenen. Mark Klaassen bespreekt de twee elementen op basis waarvan de Afdeling tot haar oordeel komt dat de staatssecretaris in de belangenafweging van 8 EVRM onvoldoende heeft gemotiveerd dat het voeren van een restrictief toelatingsbeleid zwaarder weegt dan het belang van de kinderen; Evelien Brouwer gaat in op een Afdelingsuitspraak over de uitleg van het doelbindingsbeginsel zoals beschermd in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Mag de staatssecretaris (IND) informatie die een persoon eerder in het kader van zijn asielaanvraag heeft verstrekt, ook gebruiken bij de beoordeling van een andere verblijfsaanvraag?; David de Jong bespreekt de Afdelingsuitspraak waarbij de Afdeling blijft bij het oordeel dat op dit moment geen zicht op uitzetting bestaat naar Algerije en de mogelijk strengere lijn van de Afdeling bij zicht op uitzetting.; Karin Zwaan becommentarieert twee uitspraken van de Afdeling over de intrekking van het Nederlanderschap (en herkrijging Nederlanderschap in een van de twee zaken) wegens betrokkenheid bij de genocide in Rwanda en de rol van deskundigen-adviezen: een individueel ambtsbericht en een rapportage van buro Kleurkracht. Wat is de betekenis en invloed van deze adviezen bij het – al dan niet – herkrijgen van de Nederlands nationaliteit? Tenslotte een noot van Paul Minderhoud bij een uitspraak van de CRvB, waarin deze zich mengt in de discussie rond het vereiste van vaststelling van identiteit en nationaliteit alvorens wordt onderzocht of een afgeleid verblijfsrecht kan worden ontleend aan Chavez verblijfsrecht.

De Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State heeft op 29 juni een uitspraak gedaan over de ongewenstverklaring en intrekking Nederlanderschap van een Nederlandse vrouw die zich in Syrië had aangesloten bij ISIS en daar twee kinderen heeft gekregen. Na terugkomst naar Nederland is zij door de strafrechter veroordeeld voor deelneming aan een terroristische organisatie en het voorbereiden van terroristische misdrijven. M.b.t. de ongewenstverklaring van de vrouw overweegt de Afdeling dat er geen concrete aanknopingspunten voor twijfel aan de juistheid van het individueel ambtsbericht dat aan de ongewenstverklaring ten grondslag ligt bestaat. De Afdeling overweegt verder m.b.t tot de ongewenstverklaring dat de belangen van de minderjarige kinderen niet voldoende inzichtelijk in de belangenafweging in het kader van art. 8 EVRM zijn betrokken. De feiten dat de kinderen sinds 2019 in Nederland naar school gaan, uit rapportages van de Raad voor de Kinderbescherming blijkt dat een hechte band bestaat tussen moeder en haar kinderen en nog een rapport uitgebracht zal worden over de interactie tussen moeder en kinderen zijn niet kenbaar betrokken in de belangenafweging. De ongewenstverklaring blijft niet in stand en daardoor kan de intrekking van het Nederlanderschap evenmin in stand blijven.

Het ergste blijft bestaan (ve22001748)
Staatloze kinderen die in Nederland zijn geboren, kunnen binnenkort voor het Nederlanderschap kiezen. De Tweede Kamer nam hiervoor onlangs wetsvoorstellen aan. Katja Swider ziet dat de nieuwe regelingen de kinderen met de slechtste positie niet helpen, namelijk de kinderen die hier niet rechtmatig verblijven. Het nieuwe optierecht discrimineert niet alleen tussen kinderen, maar kent ook een te lange wachttijd en eist ten onrechte dat er geen andere nationaliteit kan worden verkregen, aldus de auteur.
Status overnemen? (ve22001757)
Vluchtelingen die in Griekenland een asielstatus kregen, moeten soms 
door reizen naar bijvoorbeeld Nederland omdat de omstandigheden in Griekenland zo slecht zijn. Hoe moet zo’n nieuw asielverzoek dan worden beoordeeld? De Raad van State besloot onlangs dat op zijn minst de individuele situatie moet worden onderzocht. Anna Chatelion Counet en Lynn Hillary maken duidelijk dat Nederland dan niet verplicht is om de erkende asielstatus over te nemen, maar dat dit wel gewenst is. En dat die asielstatus bij het nader onderzoek in ieder geval moet meewegen. 
Dubbel verlies (ve22001749)
Iemand die een tweede nationaliteit krijgt, of lang buiten de EU woont en het paspoort niet op tijd verlengt, kan het Nederlanderschap verliezen. Het Europese Hof van Justitie heeft uitgemaakt dat aan zo’n verlies dan wel een redelijke belangenafweging ten grondslag moet liggen. Daarom zijn de Nederlandse regelingen aangepast. Maar daarin telt volgens Hermie de Voer nog onvoldoende mee dat iemand door het verlies van Nederlanderschap ook het Unieburgerschap verliest. En het is onredelijk dat iemand, terwijl hij nog gebruik maakt van het Nederlandse paspoort, moet kunnen aantonen dat hij grote nadelen van het verlies ondervindt.
‘Verplichte ontzorging’ (ve22001750)
Sinds dit jaar moeten gemeenten een half jaar lang de belangrijkste vaste lasten van statushouders betalen en verrekenen met hun bijstandsuitkering. Is dat betutteling of leidt het tot meer zelfredzaamheid? Anja Eleveld gaat na of het in overeenstemming is met Europees recht. Ze betwijfelt of de maatregel niet verder gaat dan noodzakelijk is, omdat bijvoorbeeld hoogopgeleide Syriërs het niet nodig hebben en er averechtse effecten van kunnen ondervinden.
En verder:
* spreken we Tineke Strik over haar onderzoek naar de vraag of Europese verdragen voorschrijven dat de EU bij het sluiten van deals met derde landen fundamentele rechten moet respecteren (ve22001752);
* constateert Ashley Terlouw dat Sabine Jansen in haar vervolgrapport laat zien dat er in de beoordelingspraktijk van LHBTI-asielaanvragen na vier jaar nog niets is verbeterd (ve22001751);
* ziet Meryem Sayın bij de promotie van Gerrie Lodder dat een harde scheidslijn tussen verschillende vormen van arbeidsuitbuiting onwenselijk is (ve22001753);
* schrijft Marjon Ristra- Peeters weer de Kroniek medisch (ve22001754);
* en bespreekt Tisanja Abali de vraag of een derdelander met afhankelijk verblijfsrecht bij een gezinslid een zelfstandig verblijfsrecht kan krijgen (ve22001755).